________________
૮
६४०५
"
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे अन्यत्र च जातानि पञ्चोत्तराणि चतुः षष्टिः शतानि - एक पष्टिभागात्मकानि पूर्णाङ्के च - १०५ द्वयोर्योगेन विंशत्यधिकानि दशशतानि - १०२० । यथा - (५०) X १८३= ९१५=९१५+१०५ = १०२० एतत्तुल्यस्याधिकत्वात् सर्वाभ्यन्तरमण्डलपदे ३१७२९५ अस्मिन् योजनेन यथोक्तं सर्वबाह्यमण्डलपदगतविष्कम्भायामपरिमाणं भवति ३१८३१५ त्रीणियोजनशतसहस्राणि अष्टादशसहस्राणि पञ्चदशोत्तराणि त्रीणिशतानि चेति ।
६४०५
अत्रापि अन्तिमाङ्के सावयवश्चतुर्दशाङ्को भवति । तत्स्थाने सौकर्यात पूर्णः पञ्चदशाङ्को गृहीतोऽस्ति । स च स्थूलः । तद्यथा - अस्य मण्डलस्य विष्कम्भः - १००६६० योजनलक्ष षष्ट्यधिकानि योजनशतानि च परिरयपरिमाणानयनार्थमस्य वर्ग :- (१००६६०) २= १०१३२४३५६०० दशभिर्गुणनेन १०९३२४३५६००० अस्यासन्नवर्गमूलानयनेन ३१८है तथा दूसरी तरफ - छह हजार चार सो पांच इकसठ भागात्मक पूर्णाङ्क में - ९१५ नवसो पंद्रह तथा १०५ एक सो पांच ये दोनों को मिलाने पर १०२० एक हजार वीस होते हैं यथा ( ५६ + १८३ =९१५ =९१५ +१०५=१०२० इस से कुछ अधिक होने से सर्वाभ्यन्तर मंडल पद में ३१७२९५ तीन लाख सत्रह हजार दो सो पंचाणवे होता है इसमें एक हजार वीस की संख्या को जोडने से यथोक्त सर्वबाह्य मंडलपद में कहा हुवा आयामविष्कंभ का परिमाण ३१८३१५ तीन लाख अठारह हजार तीन सो पंद्रह हो जाता है ।
६४८५
यहां पर भी अन्तिम अंक में सावयव चौदह होता है उसकी जगह सरलता के लिये पंद्रह का अङ्क गृहीत किया गया है यह स्थूल संख्या है, इस मंडल का विष्कंभ १००६६० एक लाख छस्सो साठ योजन का कहा है इसका परिरयपरिमाण लाने के लिये इसका वर्ग किया जाता है यथा- (१००६६०) २-१०१३२४३५६०० इसको दश से गुणा करने से १०९३२४३५६००० इसका
એકસે ત્ર્યાશીની સંખ્યાથી ગુણવામાં આવે તેા એક તરફ ૯૧૫ નવસા પંદર થાય છે અને શ્રીજી તરફ= પછ હજાર ચારસા પાંચ એકસિડયા ભાગવાળી પૂર્ણ સંખ્યાંકમાં એટલે કે નવસે પંદર અને એકસે પાંચ ખન્નેને મેળવવાથી ૧૦૨૦ એક હજાર ને વીસ થાય છે. જેમકે-૫-૧૮૩=૯૧૫ ૬૪૬૫=૯૧૫૪૧૦૫=૧૦૨૦ આનાથી કંઇક વધારે થવાથી સર્વાં ભ્યન્તરમંડળપદમાં ૩૧૭૨૯૫ ત્રણ લાખ સત્તર હજાર ખસે પ ંચાણુ થાય છે, આમાં એક હજાર વીસની સંખ્યાને મેળવવાથી સમાહ્યમંડળમાં કહેલ યથેાક્ત આયામવિષ્ટ ભનુ પરિમાણુ ૩૧૮૩૧૫ ત્રણ લાખ અઢાર હજાર ત્રણસે પંદર થઈ જાય છે.
અહીંયાં પણ અન્તિમ અંકમાં સાવયવ ચૌદ થાય છે. તેને ઠેકાણે પદરને આંક કહેલ છે. આ સ્થૂલ સંખ્યા છે. આ મંડળના વિષ્ય ૧૦૦૬૬૦ એક લાખ સૈા સાઠ ચેાજનને છે. તેની પરિધીનું પરિમાણ લાવવા માટે આને વ ૧૦૦૬૬૦-૨=૧૦૧૩૨૪૩૫૬૦૦-દસ અજબ તેર કરોડ ચાવીસ
કરવામાં આવે છે. જેમકે લાખ પાંત્રીસ હજાર છસે
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
