Page Text
________________
१६६
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे
बहिर्मुख द्वितीयमण्डलचारचरणकाले खलु - इति निश्चितम् अष्टादशमुहूर्ती दिवसो भवति द्वाभ्यां मुहूर्ते कषष्टिभागाभ्यामूनो भवति, अर्थात- द्वाभ्यां मुहूर्त्तकपष्टिभागाभ्या मनोऽष्टादशमुहूर्त्ती दिवसो भवति । तथाच - द्वाभ्यां मुहूर्त्तं कषष्टिभागाभ्यामधिका द्वादशमुहूर्त्ता रात्रि भवति । सर्वाभ्यन्तराद्वितीयमण्डलसञ्चरणसमये दिनमानम् - ३६ घटी - मुहूर्त्त । रात्रिमानंच - २४ घटी + मुहूर्त्त एवमत्रापि तस्मिन् द्वितीयमण्डले प्रथमक्षणादूर्ध्वं तथाकथञ्श्चनापि तृतीयमण्डलाभिमुखं मण्डलपरिभ्रमणगत्या सूर्य चारं चरति - बहिर्मुखं- तृतीयमण्डलाभिमुखं चारं चरितु मारभते । तत्र यथा तस्याहोरात्रस्य पर्यन्ते द्वितीयमण्डलगतानष्टाचत्वारिंशतम् एकषष्टिभागान् योजनस्यापरे च द्वे योजने तद्बहिर्भूते द्वे योजने अतिक्रान्तो भवति, ततो नवस्य सम्वत्सरस्य द्वितीयेऽहोरात्रे प्रथमक्षणे एव तृतीयं मण्डलमुपसंक्रामति इत्यमत्र भावना, ' से क्खिममाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरतंसि अभितरं तच्चं मंडल उवसर्वाभ्यन्तरमंडल के बाहर के दूसरे मंडल में चार करते समय एक मुहूर्त का इकसठिया दो भाग न्यून अठारह मुहूर्त का दिवस होता है तथा इकसठिया दो भाग अधिक बारह मुहूर्त की रात्री होती है । सर्वाभ्यन्तर के दूसरे मंडल के संचरण समय में दिनमान ३६ घडी के मुहूर्त तथा रात्रिमान = २४ घडी मुहूर्त प्रमाण का होता है यहां पर वह दूसरे मंडल में प्रथम क्षण के बाद यथा कथंचन तीसरे मंडल के सन्मुख मंडल परिभ्रमण गति से सूर्य गति करता है अर्थात् बाहर के तीसरे मंडल की ओर गति करने का आरंभ करता है। जिस प्रकार वहां प्रथम अहोरात्र के समीप के दूसरे मंडल के एक योजन के इकसठिया अडतालीस भाग तथा दूसरा दो योजन बाहर के दो योजन गमन करता है तत्पश्चात् नये संवत्सर का दूसरे अहोरात्र के प्रथम क्षण में ही तीसरे मंडल में उपसंक्रमण करता है इस प्रकार भावना कर लेवें । ( से क्खिममाणे
મુહૂત'ની રાત્રી થાય છે. અર્થાત્ સર્વાભ્યન્તર મંડળની બહારના બીજા મંડળમાં સંચરણુ કરતી વખતે એક મુર્હુતના એકસડિયા એ ભાગ ન્યૂન અઢાર મુહૂર્તીના દિવસ થાય છે અને એકઠિયા એ ભાગ અધિક ખાર મુહૂર્તીની રાત્રી થાય છે, સર્વાભ્યન્તરના ખીજા મંડળમાં સંચરણ કરતી વખતે સ્ક્રિનમાન ૩૬ ઘડી મુહૂત તથા રાત્રિમાન ૨૪ ઘડી ર૬ મુહૂત પ્રમાણુ હાય છે. અહીયાં બીજા મ`ડળમાં પ્રથમ સમય પછી યથા કથચન ત્રીજા મંડળની સન્મુખ મડળપરિભ્રમણ ગતિથી સૂર્ય ગતિ કરે છે. અર્થાત્ અડ્ડારના ત્રીજા મંડળની તરફ ગતિ કરવાના આરંભ કરે છે, જે પ્રમાણે ત્યાં પ્રથમ અહેારાત્રની સમીપમાં બીજા મ`ડળના એક ચેાજનના એકઢિયા અડતાલીસ ભાગ તથા બીજા બે ચેાજન બહારના ગમન કરે છે, તે પછી નવા સંવત્સરના બીજા અહેારાત્રની પહેલી ક્ષણમાં જ ત્રીજા મંડળનુ` ઉપસ ક્રમણ કરે છે. આ પ્રમાણે ભાવના સમજવી,
( से क्खिममाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि अभिंतरं तच्चं मंडल उन संकमित्ता चारं
શ્રી સુર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર : ૧
| SR No. | 006351 |
| Book Title | Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1076 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti |
| File Size | 74 MB |