Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३६ सू० ४ वेदनासमुद्घातविशेषनिरूपणम्
९५३
5
अनन्ता वा बोध्याः, तत्रापि क्षीणशेषायुषां तद्भवजानामनन्तरं सिद्धिं गमिष्यतामेव जघन्येन एकद्वित्रिपर्यन्तमवसेयम् न तु पुनर्नरके पुत्पत्स्यमानानाम् पुनर्नर के पूत्पत्तौ तु जघन्येनापि संख्येयानामेव वेदनासमुद्घातानां भाविनामुपलभ्यमानत्वात् उत्कृष्टेन तु जघन्यस्थितिकेषु सकृन्नरकेषु उत्पत्स्यमानस्य संख्येयाः भाविनो वेदनासमुद्घाताः, अनेकशो दीर्घस्थितिकेषु असकृद्वा उत्पत्स्यमानस्य असंख्येयाः, अनन्तश उत्पत्स्यमानस्य अनन्ता भाविनो वेदनासमुद्घाता अवसेयाः, गौतमः पृच्छति - ' एगमेगस्स णं भंते ! असुरकुमारस्स नेरइयत्ते केवइया वेयणासमुग्धाया अईया ? ' हे भदन्त ! एकैकस्य खलु असुरकुमारस्य पूर्व नैरयिकत्वे वृत्तस्य सकळातीतकालापेक्षया सर्वसंख्यया कियतो वेदनासमुद्घाता अतीता ? भगवानाह - ' गोयमा !' हे गौतम ! ' अनंता' असुरकुमारस्य भूतपूर्वनैरथिकस्य होते हैं, उत्कृष्ट संख्यात, असंख्यात या अनन्त होते हैं इनमें से जिन की शेष आयु क्षीण हो गई हैं और जो उसी भव से मुक्ति प्राप्त करनेवाले हैं, उन्हीं की अपेक्षा से एक, दो या तीन भावी वेदनासमुद्घात कहे गए हैं, जो जीव पुन: नरक में उत्पन्न होनेवाले हैं, उनकी अपेक्षा से नहीं। क्योंकि जो पुनः नरक में उत्पन्न होनेवाला होता है, उस के जघन्य रूप से भी संख्यात भावी वेदनासमुद्घान होते हैं। ये संख्यात समुदूधात भी उसी नारक के समझने चाहिए जो एक ही वार और वह भी जघन्य स्थितिवाले नरक में उत्पन्न होनेवाला हो । जो अनेक वार उत्पन्न होनेवाला है और दीर्घस्थितिक रूप में उत्पन्न होनेवाला है, उस के भावी वेदनासमुद्घात असंख्यात होते हैं। जो अनन्तवार उत्पन्न होनेवाला है उस के अनन्त होते हैं ।
गौतमस्वामी - हे भगवन् ! एक-एक असुरकुमार के नैरथिक अवस्था में कितने वेदनासमुद्घात अतीत हुए हैं ?
भगवान् - हे गौतम ! एक एक असुरकुमार के नारक - अवस्था में अनन्त એમનામાંથી જેટલુ આયુષ્ય ક્ષીણ થયું છે અને જે તેજ ભવથી મુક્તિ પ્રાપ્ત કરનારા છે, તેમની જ અપેક્ષાથી એક, બે અગર ત્રણ ભાષી વેદના સમુદ્દાત કહેલા છે, જે જીવ ફરીથી નરકમાં ઉત્પન્ન થનાર હાય છે, તેના જઘન્ય રૂપથી પણ સંખ્યાત ભાવી વેદના સમુદ્ઘાત થાય છે. આ સખ્યાત સમુદ્દાત પશુ તે નારકના સમજવા જોઇએ જે એકજવાર અને તે પણ જઘન્ય સ્થિતિવાળા નરકમાં ઉત્પન્ન થનાર ાય જે અનેકવાર ઉત્પન્ન થનાર છે અને દીર્ઘ સ્થિતિક રૂપમાં ઉત્પન્ન થનાર તેના ભાવી વેદના સમુદ્
ઘાત અમ્રખ્યાત થાય છે જે અનન્તવાર ઉત્પન્ન થાય છે તેના અનન્ત થાય છે.
"
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવાન્ ! એક-એક અસુરકુમારના નૈરયિક અવસ્થામાં કેટલા સમુદ્ધ ત અદ્ભુત થયેલા છે ?
શ્રીભગવાન્—હૈ ગૌતમ ! એક-એક અસુરકુમારના નારક અવસ્થામાં અનન્ત વેદના
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
| SR No. | 006350 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 1173 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 76 MB |