________________
७०८
प्रज्ञापनासूत्रे नाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'दुविहे उप पोगे पण्णत्ते' नैरयिकाणी विविध उपयोगः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा-सागरोय भोगे य अणागारोवओगे य' तद्यथा-साकारोपयोगश्च अनाकारोपयोगश्च, गौतमः पृच्छति-नेरइयाणं भंते ! सागारोवोगे कइविहे पण्णने ?' हे भदन्त ! नैरयिकाणां साकारोपयोगः कतिविधः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'छबिहे पण्णत्ते' नेरपिकाणां साकारोपयोगः पविधः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा-मइगाणसागारोवोगे तद्यथामतिज्ञानसाकारोपयोगः १, 'सुयणाण सागारोवओगे' श्रुतज्ञानप्ताकारोपयोगः २, 'ओहिणाणसागारोवोगे' आधिज्ञानसाकारोपयोगः ३, 'मति अपणाण सागारोओगे' मत्यज्ञान साकारोपयोगः ४, 'सुय अगाणसागारोग भोगे' श्रुताज्ञानसाकारोपयोगः ५, 'विभंगणाण सागरोयओगे' विभङ्गज्ञानसाकारोपयोगः ६, गौतमः पृच्छति- नेरइयाणं भंते ! अणागारोवोगे काविहे पण्णत्ते ?' हे भदन्त ! नायिकाणामनाकारोपयोगः कतिविधः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'तिविहे पण्णत्ते' नैरयिकाणामनाकारोपयोगस्त्रिविधः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा-चक्खुदंसणअणागारोयोगे' तद्यथा-चक्षुर्दर्शनानाकारोपयोगः १, 'अच
खुदंसण अणागारोवोगे' अचक्षुर्दर्शनानाकारोपयोगः २, 'ओहिदंसणणागारोव भोगे' अवधिदर्शनानाकारोपयोगश्च ३, ‘एवं जाव थणियकुमाराणं' एवम्-नैरयिकाणामिव यावदअसुरकुमाराणं नागकुमाराणां सुवर्णकुमाराणाम् अग्निकुमाराणां विद्युत्कुमाराणाम् उदधि
भगवान्-हे गौतम ! नारकों का साकारोपयोग छह प्रकार का कहा गया है, यथा-(१) मतिज्ञान साकारोपयोग (२) श्रुतज्ञान साकारोपयोग (३) अवधि ज्ञान साकारोपयोग (४) मत्यज्ञान साकारोपयोग (५) श्रुताज्ञान साकारोपयोग और (६) विभंगज्ञान साकारोपयोग । गौतमस्वामी-हे भगवन् ! नारकों का अनाकारोपयोग कितने प्रकार का है !
भगवान् -हे गौतम ! नारकों का अनाकारोपयोग तीन प्रकार का होता है-(१) चक्षुदर्शन अनाकारोपयोग और (२) अचक्षुदर्शन अनाकारोपयोग और अवधिदर्शन अनाकारोपयोग । नारकों के ही समान असुरकुमारों, नागकुमारों, सुवर्णकुमारों, अग्निकुमारों, विद्युत्कुमारों, उदधिकुमारों, द्वीपकुमारों,
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! નારકના સાકારો પગ છ પ્રકારના કહેલા છે. જેમ કે (1) भतिज्ञान सा।। ५यो। (२) श्रुतज्ञान सा॥२॥५यो (3) अवधिज्ञान सा॥२॥५यो। (४) મત્યજ્ઞાન સાક પગ (૫) શ્રુતજ્ઞાન સકારો પગ અને (૬) વિર્ભાગજ્ઞાન સા કોરેગ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! નારકેને અનાકારો પગ કેટલા પ્રકારના છે,
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ ! નારકોના અનાકારે પગ ત્રણ પ્રકારના હોય છે (૧) यक्षशन सन ४ २५यो। (२) ५यक्षुहशन अनारोपयोग अन (3) सपधिहशनઅનાકા પગ આ ત્રણ પ્રકાર છે.
નારના સમાન જ અસુરકુમારે નાગકુમારે, સુવર્ણકુમાર, અગ્નિકુમાર, વિધુત્ક
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫