Page Text
________________
६८८
प्रज्ञापनासूत्रे
9
४, कदाचिद् बहवः आहारकाः, एकश्वानाहारकः इति पञ्चमः ५, कदाचिद् बहव आहारका हवानाहारकाः' इति षष्ठो भङ्गः ६ इति भावः, 'अवसेसाणं जीवेगिदियवज्जो तियभंगो' अवशेषाणाम्-नैरथिक देवमनुष्य भिन्नानां जीवैंकेन्द्रियवर्ज:- समुच्चयजीवान् एकेन्द्रियांच वर्ज यित्वा त्रिकभङ्गः- प्रत्येकं पूर्वोक्तं भङ्गत्रयं वक्तव्यम्, तत्र सर्वेऽपि तावद् भवेयुराहारका : ' इति प्रथमो भङ्गः १, अथवा 'बहव आहारकाच कश्चिदनाहारकथ' इति द्वितीयः २, अथवा 'बहव एव आहारकाचा नाहारकाच' इति तृतीयो भङ्गः ३, जीवेषु एकेन्द्रियेषु च बहुत्वे शरी रपर्याप्त्वपर्याप्ति-इन्द्रियपर्याप्त्यपर्यशि-आनप्राणपर्याप्त्यपर्याप्तिविषये प्रत्येकम् ' आहारका अपि अनाहारका अft' इत्येको भङ्गः १, तदुभयेपामपि सर्वदैव बहुत हुत्वेनोपलभ्यमानत्वात् 'मासापणपज्जत्तरसु जोयेसु पंचिदियतिरिक्खजोणिएस य तियभंगो' भाषामनःपर्यायपर्याप्त केषु प्ररूप्यमाणेषु जीयेषु समुच्चयरूपेषु पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकेषु च त्रिकभङ्गः - प्रत्येकं पूर्वोकं भङ्गत्रय वक्तव्यम्, तथा च सावामनः पर्याप्त्यपर्याप्तकाः पुनरेकेन्द्रिय विकलेन्द्रिया न अनाहारक होता है (४) कदाचित् एक आहारक होता हैं, बहुत अनाहारक होते हैं (५) कदाचित् बहुत आहारक और एक अनाहारक होता है (६) कदाचित् बहुत आहारक और बहुत अनाहारक होते हैं। शेष अर्थात् नारकों, देवों और मनुष्यों से जो भिन्न हैं, उनमें समुच्चय जीवों को और एकेन्द्रियों को छोडकर तीन भंग पाए जाते हैं, जो इस प्रकार हैं - ( १ ) सभी आहारक होते हैं (२) बहुत आहारक होते हैं, एक अनाहारक होता है (३) बहुत आहारक और बहुत अनाहारक होते हैं । समुच्चय जीवों और एकेन्द्रियों में, बहुत्व की अपेक्षा से शरीरपर्याप्ति से अपर्याप्त इन्द्रियपर्याप्ति से अपर्याप्त और श्वासो च्छ्वासपर्याप्ति से अपर्याप्त के विषय में 'बहुत आहारक और बहुत अनाहारक यही एक भंग कहना चाहिए, क्योंकि ये दोनों सदा ही बहुत संख्या में पाए जाते हैं । भाषामनः पर्याप्ति से अपर्याप्त जीवों में और पंचेन्द्रिय तिर्यचों में અધા અનાહારક જ હેાય છે. (૩) કદાચિત્ એક આહારક અને એક અનાહારક હાય છે. (૪) કદાચિત્ એક આહારક હેાય છે. ઘણા અનાહારક હાય છે (૫) કઢાચિત્ ઘણા આહારક અને એક અનાહારક હૈાય છે. (૬) કદાચિત્ ઘણા આહારક અને ઘણા અનાહારક હાય છે. શેષ અર્થાત્ નારકેદેવા અને મનુષ્યથી જે જુદા છે, તેએમાં સમુચ્ચય જીવાને અને એકેન્દ્રિયાને છેડીને ત્રણ ભંગ મળે છે. તે આ પ્રકારે છે
(૧) બધા આહારક હેાય છે. (ર) ઘણા આહારક હાય છે, એક અનાહારક હાય છે (૩) ઘણા આહારક અને ઘણુ અનાહ રક હેાય છે. સમુચ્ચય જીવામાં અને એકેન્દ્રિયામાં બહુત્વની અપેક્ષાથી શરીર પર્યાપ્તિથી અપદ્મપ્ત, ઈન્દ્રિય પર્યાપ્તિથી અપર્યાપ્ત અને શ્વાસાચ્છવાસ પર્યાપ્તિથી અપર્યાપ્તના વિષયમાં ઘણા આહારક અને ઘણા માન/હારક, આજ એક ભંગ કહેવા જોઇએ, કેમકે આ બન્ને સદા ઘણી સખ્યામાં મળે છે. ભાષા
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
| SR No. | 006350 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 1173 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 76 MB |