Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २४ सू० १ कर्मप्रकृतिबन्धनिरूपणम्
४७३ च बहवः षविधबन्धका उपलभ्यन्ते तदा तृतीयो भङ्गः, इत्यवसेयम्, गौतमः पृच्छति'णेरइया णं भते ! णाणावरणिज्ज कम्मं बंधमाणा कइकम्मपगडीओ बंधति ?' हे भदन्त ! नैरयिकाः खलु ज्ञानावरणीयं कर्म बध्नन्तः कति कर्मप्रकृती बंधनन्ति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्ये वि ताय होज्जा सत्तविहबंधगा' सर्वेऽपि तावद् नैरयिकाः ज्ञानावरणीयं कर्म बध्नन्तः सप्तविघबन्धका भवेयुः इति प्रथमो भङ्गः१, 'अहवा सत्तविहबंधगा य अट्टविहबंधगे य' अथवा बहयो नैरयिकाः सप्तविधबन्धकाश्च भवन्ति कश्चित्त नैरयिकोऽष्टविधबन्धकच भवति, इति द्वितीयो भङ्गः२, 'अहवा सत्तविहबंधगा य अट्ठविहबंधगा य तिणि भंगा' अथवा बहव एव नैरयिकाः सप्तविधबन्धकाश्च अष्टविधवन्धकाश्च भयन्तीति ३ त्रयोभनाः सम्पन्नाः, तथा च नैरयिकाः षइविधबन्धका न भवन्ति, अष्टविधबन्धका अपि कदाचिदेव भवन्ति, तत्र यदा एकोऽपि नैरयिकोऽष्टविधवन्धको नोपलभ्यते तदा 'सर्वेपि नैरयिकास्तावद् भवेयुः सप्तविध बन्धकाः' इति प्रथमोभङ्गः, यदा पुनरेकोऽष्टविधबन्धको भवति, तदा द्वतीयो भङ्गः, जब एक भी षइविधबन्धक नहीं पाया जाता तब प्रथम भंग होता है, जब एक पाया जाता है तो द्वितीय भंग होता है और जब बहुत षड्विधबन्धक पाये जाते हैं, तब तृतीय भंग होता है। ____ गौतमस्वामी-हे भगवन् ! नारक जीव ज्ञानावरणीयकर्म को वाधते हुए कितनी कर्मप्रकृतियां बांधते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! ज्ञानावरण को बांधते हुए सभी नारक सात प्रकृ. तियों के बन्धक होते हैं । (प्रथम भंग-१) अथवा बहुत से नारक सात के और एक कोई आठ का बन्धक होता है। (द्वितीय भंग-२) अथवा बहुत से नारक सात के बन्धक और बहुत से आठ के बन्धक होते हैं। (तृतीय भंग) इस प्रकार नारक जीव छह के बन्धक नहीं होते हैं । आठ के बन्धक भी कभी-कभी ही होते हैं । जब एक भी नारक आठ प्रकृतियों को नहीं बांधता तब सभी ષડ્રવિધ બન્ધક નથી મળી આવતા ત્યારે પ્રથમ ભંગ થાય છે. જ્યારે એક મળે છે તે દ્વિતીય ભંગ થાય છે અને જ્યારે ઘણા ષવિધ બંધક મળી આવે છે, ત્યારે ત્રીજો ભંગ થાય છે,
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! નારક જીવ જ્ઞાનાવરણીયકર્મ પ્રકૃતિને બાંધતાં છતાં કેટલી પ્રકૃતિએ બાંધે છે?
- શ્રીભગવાન-હે ગૌતમ ! જ્ઞાનાવરણને બાંધતાં એવા બધા નારક સાત પ્રકૃતિનાં બંધક બને છે (પ્રથમ ભંગ) અથવા ઘણા બધા નારક સાતના અને એક કેઈ આઠને બંધક બને છે. (દ્વિતીય ભંગ) અથવા ઘણુ બધા નારક સાતના બંધક અને ઘણું આઠના म. थाय छे (तृतीय '1)
એ પ્રકારે નારક જીવ છના બંધક નથી થતા. આઠના બધેક પણ કઈ કઈ વાર થાય છે. જ્યારે એક પણ નારફ આઠ પ્રકૃતિયાને નથી બાંધતા, ત્યારે બધા સાતના બંધક
प्र० ६०
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
| SR No. | 006350 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 1173 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 76 MB |