________________
७२२
प्रज्ञापनासूत्रे
'पञ्चदश धनूंषि द्वौहस्तौ द्वादशाङ्गुलानि' उक्तः स एव तृतीयस्याः वालुकाप्रभायाः पृथि व्याः प्रथमे प्रस्तटे उत्सेधो भवति, ततः प्रतरे प्रतरे वृद्धिरवसेवा सप्तहस्ताः सार्द्धानि चैकोनविंशतिर गुलानि, तथा सति नवमे प्रस्तटे पूर्वोक्तं भवधारणीयशरीरावगाहना परिमाणम् - एकत्रिंशद् धनूंषि एको हस्तो भवति, अथ तस्यैव वालुकाप्रभापृथिवीनैरथिकस्योत्तर वैक्रियो त्कृष्टशरीरावगाहना परिमाणमाह- ' उत्तरवेउनिया छावहिं धणूइं दो रयणीओ' उत्तरवैक्रियाशरीरावगाहना षट्षष्टि धनंपि द्वे रत्नी द्वौहस्तौ अवसेया, एतच्च परिमाणं नवम प्रस्तटापेक्षयाऽवसेयम्, तदन्येषु वस्त्रभवधारणीयप्रमाणापेक्षया द्विगुणं द्विगुणमवगन्तव्यम् ३ | अथ चतुर्थ्यां पङ्कप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकस्योत्कृष्टेन भववारणीयां शरीरावगाहनामाह-पंकप्प are भवधारणिजा बावहिं धणूई हो रयणीओ' पङ्कप्रभायां भवधारणीया नैरयिकशरीरावगाहना - द्वाषष्टि धनूंषि द्वे रत्नी- द्वौहस्तौ विज्ञेया, एतच्च परिमाणं सप्तमे प्रस्तटेड सेयम्, पङ्कहै, वह अवगाहना तीसरी वालुकाप्रभा पृथ्वी के प्रथम पाथडे में होती है। तत्पश्चात् प्रत्येक पाथडे में सात हाथ और साढे उन्नीस अंगुल की वृद्धि करनी चाहिए | इस प्रकार वृद्धि करने पर नौवें पाथडे में पूर्वोक्त अवगाहना का प्रमाण इकतीस धनुष, एक हाथ सिद्ध होता है ।
अब वालुकाप्रभा पृथ्वी के नारकों की - उत्तर वैक्रिय की उत्कृष्ट शरीरावगाहना का परिमाण कहते हैं-उत्तर वैक्रिय शरीरावगाहना बासठ धनुष एवं दो हाथ समझनी चाहिए । परिमाण नौवें पाथडे की अपेक्षा से है । अन्य पाथडे में अपने-अपने भवधारणीय अवगाहना प्रमाण की अपेक्षा दुगुनी दुगुनी अवगा हना होती है ।
अब चौथी पंकप्रभा पृथ्वी के नारकों की उत्कृष्ट भवधारणीय शरीरावगाहना कहते हैं
-
पंकप्रभा पृथ्वी में भवधारणीय नारक शरीरावगाहना बासठ धनुष और પૃથ્વીના પ્રથમ પાથડામાં હાય છે. તત્પશ્ચાત્ પ્રત્યેક પાથડામાં સાત હાથ અને સાડી ઓગણીસ અ'ગુલની વૃદ્ધિ કરવી જોઇએ. એ રીતે વૃદ્ધિ કરવાથી નવમા પાથડામાં પૂર્વોક્ત અવગાહનાનું પ્રમાણ એકત્રીસ ધનુષ, એક હાથ સિદ્ધ થાય છે.
હવે વાલુકાપ્રભા પૃથ્વીના નારકાના ઉત્તરવૈક્રિયની ઉત્કૃષ્ટ શરીરાવગાહનાનું પરિમાણુ आहे हे—
ઉત્તરવૈક્રિય શરીરાવગાહના ખાસઠ ધનુષ તેમજ એ હાથ સમજવી જોઇએ. એ પરિ માણુ નવમા પાથડાની અપેક્ષાથી છે. અન્ય પાથડાઓમાં તપેતાના ભવધારણીય અવશાહના પ્રમાણની અપેક્ષાએ ખમણી ખમણી અવગાહના થાય છે.
હવે ચેાથી પાપ્રભા પૃથ્વીના નારકાની ઉત્કૃષ્ટ ભવધારણીય શીરાવગાહના કહે છે પદ્મપ્રભા પૃથ્વીમાં ભધારણીય નારક મીરાગાહના ખાસ ધનુષ અને બે હાથની
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४
