________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २१ सू० ३ औदारिकशरीरावगाहनानिरूपणम् ____ ६४५ शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं उक्कोसेणं अंगुलस्स असंखेजइभागं' जघन्येन उत्कृष्टेन चापि अङ्गुलस्यासंख्येयभागं यावत् पृथिवीकायिकैकेन्द्रियौदारिकशरीरस्यावगाहना प्रज्ञप्ता, 'एवं अपज्जत्तयाण वि पज्जत्तयाणवि' एवम्समुच्चय पृथिवीकायिकैकेन्द्रियौदारिकशरीराणामिव अपर्याप्तानामपि च पृथिवीकायिकैकेन्द्रियौदारिकशरीराणामवगाहना जघन्येन उत्कृष्टेन चाङ्गुलस्यासंख्येयभाग यावद् अवसेया ३, 'एवं सुहुमाणं पजत्तापज्जत्ताणं' एवम्-समुच्चय पृथिवीकायिकौदारिकशरीराणामिव सूक्ष्माणां तत्पर्याप्तानाम् तद् अपर्याप्तानाश्चापि पृथिवीकायिकैकेन्द्रियौदारिकशरीराणामवगाहना जघन्येन उत्कृष्टेन चापि अङ्गुलस्यासंख्येयभागं यावद् अवसेया ६, 'बायराणं पजत्तापज्जत्ताण वि एवं' बादराणां तत्पर्याप्तानां तदपर्याप्तानाश्च पृथिवीकायिकैकेन्द्रियौदारिकशरीराणाम् अवगाहना, एवम्-औधिकपृथिवीकायिकौदारिकशरीराणामिव जघन्येन उत्कृष्टेन चाङगुलस्या संख्येयभागं यावद अवसेया ९ 'एसो नवओ भेदो जहा पुढविक्काइयाण तहा आउकितनी बडी कही है ?
भगवान-हे गौतम ! पृथ्वीकायिकों के औदारिकशरीर की अवगाहना जघन्य और उत्कृष्ट अंगुल के असंख्यातवें भाग की कही है। समुच्चय पृथ्वीकायिकों के समान ही अपर्याप्त तथा पर्याप्त पृथ्वीकायिकों के शरीर की अचगाहना भी जघन्य और उत्कृष्ट अंगुल के असंख्यातवें भाग की ही कही गई है। इसी प्रकार सूक्ष्म पृथ्वीकायिकों की, उनके पर्याप्तों की एवं उनके अप. र्याप्तों की अवगाहना भी जघन्य और उत्कृष्ट अंगुल के असंख्यातवे भाग की ही होती है। बादर पृथ्वीकायिकों की, उनके पर्याप्तों की तथा अपर्याप्तों की अवगाहना भी इसी प्रकार है, अर्थात् समुच्चय पृथ्वीकायिकों के शरीर की अवगाहना के समान उत्कृष्ट और जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग की है। यह नौ का समूह जैसा पृथ्वीकायिकों का कहा गया है, उसी प्रकार अप्का. મેટી કહી છે?
શ્રી ભગવાન્ – હે ગૌતમ ! પૃથ્વીકાયિકના ઔદારિકશરીરની અવગાહના જધન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ આંગળના અસંખ્યાતમા ભાગની કહી છે. સમુચ્ચય પૃથ્વીકાચિકેના સમાન જ અપર્યાપ્ત તથા પર્યાપ્ત પૃથ્વીકાંઠિોના શરીરની અવગાહના પણ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ આંગળના અસંખ્યાતમા ભાગની જ કહેલી છે. એ જ પ્રકારે સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકની, તેમના પર્યાપ્તની તેમજ અપર્યાપ્તની અવગાહના જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ આગળના અસંખ્યાતમા ભાગની જ હોય છે. બાદર પૃથ્વીકાયિકની, તેમના પર્યાપ્તની તથા અપર્યાપ્તની અવગાહના પણ એજ પ્રકારે છે, અર્થાત્ સમુચ્ચય પૃથ્વીકાયિકાના શરીરની અવગાહનાના સમાન ઉત્કૃષ્ટ અને જઘન્ય આંગળના અસંખ્યાતમા ભાગની છે.
આ નવને સમૂહ જે પૃથ્વીકાયિકને કહ્યો છે, એ જ પ્રકારે અપૂણાચિકને,
श्री. प्रशान। सूत्र:४