________________
६४४
प्रज्ञापनासूत्रे हे भदन्त ! औदारिकशरीरस्य पूर्वप्ररूपितस्य खलु कि महालया-कियान् महालयो विस्तारो यस्याः सा महालया कियविस्तारा शरीरावगाहना प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेजइ भागं, उक्कोसेणं सातिरेगं जोयणसहस्स' जघन्येन अङ्गुलस्यासंख्येयभागं यावत्, औदारिकशरीरस्यावगाहना, सा चोत्पत्ति प्रथमसमये पृथिवीकायिकादीनाचावसेया, उत्कृष्टेन तु सातिरेक योजनसहस्रं यावत तस्यावगाहना प्रज्ञप्ता, सा च लवणसमुद्रगोतीर्थादिषु पद्मनालाद्यपेक्षयाऽवसेया तदन्यत्र इयत औदारिकशरीरस्यासंभवात्, 'एगिदिय ओरालियस्स वि एवंचेव महा ओहियस्स' एकेन्द्रियौदारिकशरीरस्यापि अवगाहना एवञ्चैव-उत्तरीत्या यथा समुच्चयौदारिकशरीरस्य अवगाहना जघन्येन अङ्गुलस्या संख्येयभागः उत्कृष्टेन सातिरेकं योजनसहस्रं यावत प्रतिपादिता तथा प्रतिपादनीया, गौतमः पृच्छति-'पुढविकाइय एगिदियओरालियसरीरस्स णं भंते ! के महालिया सरीरोगाहणा पण्णत्ता' हे भदन्त ! पृथिवीकायिकैकेन्द्रियौदारिकशरीरस्य खलु किं महालया ऊंचाई कितनी कही गई है ?
भगवान्-हे गौतम ! औदारिकशरीर को जघन्य अवगाहना अंगुल के असंख्यातवें भाग की कही गई है और उत्कृष्ट अवगाहना सातिरेक अर्थातू कुछ अधिक एक हजार योजन की कही गई है । यह उत्कृष्ट अवगाहना समुद्र गोतीर्थ आदि में पद्म की नाल आदि की अपेक्षा से समझना चाहिए । वहां के सिवाय अन्यत्र इतनी अवगाहना वाला औदारिक शरीर नहीं हो सकता। __एकेन्द्रिय के औदारिकशरीर की अवगाहना भी इसी प्रकार है, अर्थातू जैसे समुच्चय रूप में औदारिकशरीर की अवगाहना जघन्य अंगुल के असंख्यातवें भाग की और उत्कृष्ट कुछ अधिक एक हजार योजन की कही है, उसी प्रकार एकेन्द्रियशरीर की भी समझनी चाहिए। ___ गौतमस्वामी-हे भगवन् ! पृथ्वीकायिकों के औदारिकशरीर की अवगाहना या टी सी छ.
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ ! ઔદારિક શરીરની જઘન્ય અવગાહના આંગળના અસંખ્યાતમાં ભાગની કહેલી છે અને ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના સાતિરેક અર્થાત કાંઈક અધિક એક હજાર
જનની કહેલી છે. આ ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના સમુદ્ર ગતીર્થ આદિમાં કમળની નાલ આદિના અપેક્ષાથી સમજવી જોઈએ. ત્યાંના સિવાય અન્યત્ર આટલી અવગાહનાવાળા દારિકશરીર નથી હોઈ શકતાં.
એકેન્દ્રિયના દારિક શરીરની અવગાહના પણ એજ પ્રકારે છે, અર્થાત્ જેમ સમુચ્ચય રૂપમાં દારિક શરીરની અવગાહના જઘન્ય આંગળના અસંખ્યાતમા ભાગની અને ઉત્કૃષ્ટ કાંઈક અધિક એક હજાર એજનની કહી છે, એજ પ્રકારે એકેન્દ્રિયશરીરની પણ સમજવી.
શ્રી ગૌતમસ્વામી ભગવાન ! પૃથ્વીકાયિકોના દારિકશરીરની અવગાહના કેટલાં
श्री प्रशापन। सूत्र:४
