________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १८ सू० १६ अंतकियापदनिरूपणम्
___४८३ यिकादिचतुर्विंशति दण्डकस्थानेषु अन्तक्रिया प्ररूपणीया, ततः किम् अनन्तरागता जीवाः अन्तक्रियां कुर्वन्ति ? किंवा परम्परागता जोवा अन्तक्रियां कुर्वन्ति ? इत्येवमनन्तरं प्ररूपणीयम्, ततो नैरयिकादिभ्योऽनन्तरागता एकसमयेन कियन्तोऽन्तक्रियां कुर्वन्तीति प्ररूपणीयम्, ततः-उत्ताः सन्तः कस्यां यौनौ समुत्पद्यन्ते इति प्ररूपणीयम्, ततो यत उद्धृत्तास्तीर्थकरा चक्रवर्तिनो बल देश वासुदेवा माण्डलिका:-एकप्रान्ताधिपा चक्रवर्तिनो रत्नानि चसेनापति प्रभृतयो भवन्ति तत स्तानि यथाक्रमं प्ररूपणीयानि इति द्वारगाथा संक्षेपार्यः ।
वीसयां अन्तक्रिया पद शब्दार्थ-(नेरइय) नारक (अंतकिरिया) अन्तक्रिया-कोका अन्त करना (अणंतरं) अनन्तर (एगसमय) एक समय (उव्वहा) उद्वृत्त-निकले हुए (तित्य. गर) तीर्थकर (चक्कि) चक्रवर्ती (बलदेव) बलदेव (वासुदेव) अर्धचक्रवर्ती (मंडलिय) मांडलिक राजा (रयणा य) और रत्न-चक्रवर्ती के सेनापति आदि
टीकार्थ-उन्नीसवें पदमें सम्यक्त्व परिणाम की प्ररूपणा की गई, अब प्रस्तुत वीसवे पदमें परिणाम की सदृशता के कारण गतिपरिणाम रूप अन्त. क्रिया की प्ररूपणा की जाती है___ यहां प्रारंभ में द्वारगाथा कही गई है, प्रकृत पद में प्ररूपणीय विषयों का उल्लेख मात्र किया गया है । गाथा का अर्थ इस प्रकार है-सर्वप्रथम नारक आदि चौबीसोंदण्ड कों में अन्तक्रिया की प्ररूपणा की जाएगी। तत्पश्चातू यह प्ररूपणा की जाएगी कि अनन्तरागत जीय अन्तक्रिया करते हैं अथवा परम्परागत जीय अन्तक्रिया करते हैं ? तदनन्तर यह निरूपण किया जाएगा कि नारक आदि को
વિસમું અન્તક્રિયાપદ शहाथ-(नेरइय) ना२४ (अंतकिरिया) भन्या -भनि। मन्त ४२ये। (अणंतरं मानन्तर (एग समय) मे समय (उवट्टा) व निणे (तित्थगर) ती ४२ (चकि) यता (बलदेव) ५१५ (वासुदेव) म यती (मंडलिय) भांउa४२01 (रयणाय) मने રત્ન ચક્રવતીના સેનાપતિ આદિ.
ટકાઈ-ઓગણીસમાં પદમાં સમ્યકત્વ પરિણામની પ્રરૂપણું કરી, હવે પ્રસ્તુત વીસમાં પદમાં પરિણામની સદશતાના કારણે ગતિ પરિણામ રૂપ અન્તકિયાની પ્રરૂપણ કરાય છે
આહીં પ્રારંભમાં દ્વારગાથા કહેલી છે, જેમાં પ્રકૃતિ પદમાં પ્રરૂપણીય વિષયોને ઉલેખ માત્ર કરાયેલ છે. ગાથાને અર્થ આ પ્રકારે છે
સર્વ પ્રથમ નારક આદિ ચોવીસે દંડકમાં અન્તકિયાની પ્રરૂપણ કરાશે. તત્પશ્ચાત્ એ પ્રરૂપણ કરાશે કે અનન્તરાગત જીવે અન્તક્રિયા કરે છે અથવા પરંપરાગત જીવ અન્તકિયા કરે છે? તદનન્તર એ નિરૂપણ કરાશે કે નારક આદિકમાંથી આવેલ એક સમયમાં કેટલી અન્તકિયા કરે છે? ત્યાંથી ઉદ્વર્તન કરીને કઈ નિમાં ઉત્પન્ન થાય છે,
श्री. प्रशान। सूत्र:४
