________________
A
३२२
प्रज्ञापनासूत्रे भगवानाह-'हंता, गोयमा ! जणेज्जा हे गौतम ! हन्त-सत्यम्, नीललेश्यो मनुष्य : कृष्णलेश्यं गर्म जनयेत, 'एवं नीललेस्से मणुस्से जाव सुकलेस्सं गम जणेज्जा' एवम्-पूर्वोक्तरीत्या नील लेश्यो मनुष्यो यावत् नीलले श्यं गर्भ कापोतलेश्यं गर्भ तेजोलेश्यं गर्भ पद्मलेश्य गर्भ शुक्ललेश्यं गर्भ जनयेत् एवं काउलेस्प्ते णं छपि आलायगा भाणियध्या' एवम्-कृष्ण नीललेश्यमनुष्योतरीत्या कापोतलेश्येनापि मनुष्येण षडपि आलापका भणितव्याः षट्लेश्याविषयका वक्तव्याः, एवम्-'तेउलेस्पाण वि पम्हलेस्साण वि तेजोलेश्यानामपि पद्मलेश्यानामपि शुक्लले श्यानामपि मनुष्याणां प्रत्येक पट षट् आलापका वक्तव्याः, तथा च'एवं छत्तीसं आलावगा भाणियव्या' एवम्-पूर्वोक्तरीत्या कृष्णादिषड्लेश्यानां मनुष्याणां पइलेश्याभेदेन प्रत्येकं षट् पइभेदात् सर्वेमेलनेन षट्त्रिंशद् आलापका भणितव्याः, गौतम। पृच्छति-'कण्ह लेस्सा इत्थिया कण्ह लेस्सं गम्भं जणेज्जा?' हे भदन्त ! कृष्णले इया स्त्री किं कृष्णलेश्यं गर्म जनयेत् ? भगवानाह-'हंता, गोयमा ! जणेजा' हे गौतम ! हन्ता-सत्यम्कृष्णलेश्या स्त्री कृष्णलेश्यं गर्भ जनयेन्, 'एवं एएवि छत्तीसं आलावमा भाणियबा' एवम्उत्पन्न करता। इसी प्रकार नीललेश्या वाला मनुष्य यावत्-नीललेल्या वाले, कापोतलेश्या वाले, तेजालेश्या वाले पद्मलेश्या वाले अथवा शुक्ललेश्या वाले गर्भ को भी उत्पन्न करता है । इसी प्रकार कापोतलेश्या वाले मनुष्य संबंधी भी छह आलापक कह लेना चाहिए, अर्थात् कापोतलेश्या वाला मनुष्य छहों लेश्याओं में से किसी भी एक लेश्या वाले गर्भ को उत्पन्न करता है। इसी प्रकार तेजोलेश्या वाला, पद्मलेश्या वाला तथा शुक्ललेश्या वाला मनुष्य छहों लेश्याओं में से किसी भी लेश्या याले गर्भ को उत्पन्न करता है। इस तरह सय मिलकर उत्तीस आलापक होते हैं।
गौतमस्वामी हे भगवन् ! क्या कृष्णलेश्या वाली स्त्री कृष्णलेश्या वाले गर्भ को जनतो है ?
भगवान् हे गौतम ! हाँ जनती है-कृष्णलेश्या वाली स्त्री कृष्णलेश्या वाले गर्भ को उत्पन्न करती हैं। यहां भी मनुष्यों की तरह छत्तीस आलापक कह કરે છે એ પ્રકારે નીલલેશ્યાવાળા મનુષ્ય યાવત્ નિલલેશ્યાવાળા, કપિલેશ્યાવાળા, તેજોલેશ્યાવાળા, પદ્મલેશ્યાવાળા અથવા શુકલેશ્યાવાળા ગર્ભને ઉત્પન્ન કરે છે. એ પ્રકારે કાતિલેક્ષાવાળા મનુષ્ય સમ્બન્ધી છ આલાપક કહેવા જોઈએ, અર્થાત્ કપિલેશ્યાવાળા મનુષ્ય છએ લેશ્યા બેમાંથી કોઈ પણ લેશ્યાવાળા ગર્ભને ઉત્પન્ન કરે છે. એ રીતે તેનેલેશ્યાવાળા, પમલેશ્યાવાળા, તથા શુકલેશ્યાવાળા મનુષ્ય એ લેશ્યાઓમાંથી કઈ પણ લેશ્યાવાળા ગર્ભને ઉત્પન્ન કરે છે. એ રીતે બધા મળીને છત્રીસ આલાપક છે.
શ્રી ગીત મસ્વામી-હે ભગવન ! શું કૃણલેશ્યાવાળી સ્ત્રી શું કૃષ્ણલેશ્યાવાળા ગર્ભને જણ છે? શ્રી ભગવાન–હે શૌતમ! હા, જણે છે-કુલેશ્યાવાળી સ્ત્રી કૃષ્ણલેશ્યાવાળા ગર્ભને
श्री. प्रशाना सूत्र:४