________________
२३८
प्रज्ञापनासूत्रे इति भाषाप्रसिद्धस्य वर्णइव वा, 'रत्तबंधुयजीवएइ वा' रक्तबन्धृकजीवक इति वा-रक्तबन्धृकस्य पुष्पविशेषस्य वर्णइव वा, तेजोलेश्या वर्णेन प्रज्ञप्ता, भगवता एतावति प्रतिपादिते सति गौतमः पृच्छति-'भवेएयारूपे ?' हे भदन्त ! किं भवेत् तेजोलेश्या एतद्पा -शशरुधिरादिरूपा भगवानाह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'णो इणहे समढे' नायमर्थः समर्थः-युक्त्योपपन्नः, स्वयमेव तत्र हेतुमाह-'तेउलेस्साणं एत्तो इट्टतरिया चेय जाव मणामतरिया चेव बन्नेणं पण्णत्ता' तेजोलेश्या खलु इतः-शशरुधिरादितः इष्टतरिका चैव-अतिशयेन इष्टा इष्टतरिका अत्यन्तेष्टा इत्यर्थः, यावत्-कान्ततरिका चैव-कान्ततरा एव कान्ततरिका-अतिशयकमनीयेत्यर्थः प्रियतराचैव मनोज्ञतरा चैव मन आमतरा चैव वर्णेन प्रज्ञप्ता, गौतमः पृच्छति-'पम्हलेस्सा गंभंते ! केरिसिया वन्नेणं पण्णता?" हे भदन्त ! पदमलेश्या खलु कीदृशी वर्णेन प्रज्ञप्ता ? भगवानाह'गोयमा !" हे गौतम ! 'से जहा णामए चंपेइ वा तत्-अथ यथानाम इति दृष्टान्ते चम्पक इति वा सामान्येन सुवर्णचम्पको नाम वृक्षविशेष स्तस्य वर्ण इस वा वर्णन पद्मलेश्या प्रज्ञप्ता, 'चंपयछल्लीइ वा' चम्पकत्वग्वर्ण इति वा-सुवर्णचम्पकवचो वर्ण इव वा, 'चंपय भेदेइ पा' चम्पकभेद इति वा-मुवर्णचम्पकस्य भेदो विदलनं विदलने प्रकृष्टवर्णसत्त्वात्, अत लाल कनेर के समान और लालबन्धु जीवक के समान वर्ण वाली होती है।
भगवान् के द्वारा इतना कहने पर गौतमस्थामी पूछते हैं-क्या तेजोलेश्या ऐसी होती है ?
भगवान गौतम ! यह बात नहीं, है, क्योंकि तेजोलेश्या शशक के रुधिर आदि से भी अत्यन्त इष्ट, अत्यन्त कमनीय, अत्यन्त मनोज्ञ और अत्यन्त मनआमतर वर्ण की अपेक्षा कही गई है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! पद्मलेश्या वर्ण की अपेक्षा किस प्रकार की कही गई है?
भगवान-हे गौतम ! पद्मलेश्या स्वर्णचम्पा के फूल के समान कही गई है, चम्पक की त्वचा के समान कही, गई है, स्वर्ण चम्पक के भेद (विदलन) के समान અને લાલ બધુજીવકના સમાન રંગની હોય છે.
શ્રી ભગવાનના દ્વારા એટલું કહેતાં, શ્રી ગૌતમસ્વામી પૂછે છે-શું તેજલેશ્યા એવી होय छ?
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ! એ વાત નથી, કેમકે તે જેલશ્યા શશલાના લેહિ વિગેરેથી પણ અત્યત ઈષ્ટ, અત્યન્ત કમનીય, અત્યન્તમજ્ઞ અને અત્યન્તમને આમતર રંગની અપેક્ષા કહેલી છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્પદ્મવેશ્યા વર્ણની અપેક્ષાએ કેવા પ્રકારની કહેલી છે?
શ્રી ભગવાન્ –હે ગૌતમ! પદ્મલેશ્યા સુવર્ણચંપાના ફુલની જેમ કહેલી છે, ચંપાની છાલની સમાન કહેલી છે, સ્વર્ણચંપાને ભેદ (વિદલન)ના સમાન કહી છે) વિદલન કર
श्री प्रशानसूत्र:४
