________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १३ १०३ अजीपपरिणामनिरूपणम् पण्णत्ते' वर्णपरिणामः पञ्चविधः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा-कालवण्णपरिणामे जाय सुकिल्लयण्णपरि. णामे ५' तद्यथा-कृष्णवर्णपरिणामो यावत् नीलवर्णपरिणामः, लोहितवर्णपरिणामः, हरिद्रावर्णपरिणामः, शुक्लवर्णपरिणामश्च, गौतमः पृच्छति-'गंधपरिणामेणं भंते ! कइविहे पण्णत्ते!' हे भदन्त ! गन्धपरिणामः खलु कतिविधः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-'गोयमा !" हे गौतम ! 'दविहे पण्णले' गन्धपरिणामो द्विविधः प्रज्ञप्तः 'तं जहा-सुब्भिगंधपरिणामे, दुन्भिगंधपरिणामे य६' तद्यथा-सुरभिगन्धपरिणामः, दुरभिगन्धपरिणामश्च, गौतमः पृच्छति-रसपरिणामे णं भंते ! काविहे पण्णत्ते ? हे भदन्त ! रसपरिणामः खलु कतिविधः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'पंचविहे पण्णत्ते' रसपरिणामः पञ्चविधः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा-तित्तरसपरिणामे जाय महररसपरिणामे' तद्यथा-तिक्तरसपरिणामः, यावत-अम्लरसपरिणामः, कटुरसपरिणामः, कषायरसपरिणामः, मधुररसपरिणामश्च, गौतमः पृच्छति-'फास. परिणामेणं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ? हे भदन्त ! स्पर्शपरिणामः खल कतिविधः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-'गोयमा' हे गौतम ! 'अविहे पण्णत्ते' स्पर्शपरिणामस्तावद् अष्टविधः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा-कक्खडफासपरिणामे य जाव लुक्खफासपरिणामे य८' तद्यथा कर्कशस्पर्शपरिणामश्च
गौतम-हे भगवन् ! गंध परिणाम कितने प्रकार का है?
भगवान्- हे गौतम ! गंध परिणाम दो प्रकार का कहा है-सूरभिगंधपरिणाम और दुरभिगंधपरिणाम ।
गौतम-हे भगवन् ! रस परिणाम कितने प्रकार का कहा है ?
भगवान्-हे गौतम ! रस परिणाम पांच प्रकार का कहा है, यथा-तिक्तरसपरिणाम, अम्लरसपरिणाम, कटुकरसपरिणाम, कषायरसपरिणाम और मधुररसपरिणाम।
गौतम-हे भगवन् ! स्पर्शपरिणाम कितने प्रकार का है ?
भगवान्-हे गौतम ! आठ प्रकार का कहा है, यथा-कर्कश स्पर्श परिणाम यावत् रूक्षस्पर्शपरिणाम, अर्थात् कर्कश स्पर्शपरिणाम, मृदुस्पर्शपरिणाम, (शु४६) १४ परिणाम.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! ગંધપરિણામ કેટલા પ્રકારના છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! ગંધપરિણામ બે પ્રકારના કહેલા છે–સુરભિગંધ પરિણામ અને દુરભિગંધ પરિણામ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! રસપરિણામ કેટલા પ્રકારના કહ્યાં છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! રસ પરિણામ પાંચ પ્રકારના કહ્યાં છે, જેમકે તિક્તરસ પરિ ણામ, અસ્ફરસ પરિણામ, કટુરસ પરિણામ, શાયરસ પરિણામ અને મધુરરસ પરિણામ.
શ્રી ગૌતમ સ્વામી-હે ભગવન્! સ્પપરિણામ કેટલા પ્રકારના કહા છે? શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! આઠ પ્રકારના કહ્યાં છે, જેમકે-કર્કશસ્પર્શ પરિણામ યાવત
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
