Page Text
________________
प्रबोधिनी टीका पद ७ सू० १ नैरयिकादीनामुच्छ्वासनिश्वासनिरूपणम्
खलु कियत्कालस्य-कियताकाले नेत्यर्थः, आनन्ति वा यावत् - प्राणन्ति वा उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा? भगवान आह- 'गोयमा !' हे गौतम! 'जहणेणं मुहुत्तपुहुत्तस्स, उक्कोसेणं दोहं पक्खाणं जाव नीससंति वा जघन्येन मुहूर्तपृथक्त्वस्य मुहूर्त पृथक्त्वेनेत्यर्थः उत्कृष्टेन द्वयोः पक्षयोः द्वाभ्यां पक्षाभ्यामित्याशयः, सौधर्मदेवा यावत् - आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा निःश्वसन्ति वा, सौधर्मदेवानां द्वि सागरोपमायुष्कत्वात् उत्कृष्टेन पक्षद्वयमुच्छ्वासनिःश्वासविरहकालः प्रतिपादितः, गौतमः पृच्छति 'ईसाणगदेवाणं भंते ! केव - कालस्स आणमंति वा जाव नीससंति वा ?' हे भदन्त ! ईशानगदेवाः खलु कियत्कालस्य कियता कालेनेत्यर्थः, आनन्ति वा यावत् प्राणन्ति वा उच्छ्वसति वा, निःश्वसन्ति वा? भगवान् आह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहणेणं सातिरेगस्स मुहुत्तपुहुत्तस्स, उक्कोसेणं सातिरेगाणं दोन्हं पक्खाणं जाव नीससंति वा' जघन्येन सातिरेकस्य मुहुर्त पृथक्त्वस्य सातिरेकमुहूर्त पृथक्त्वेन, उत्कृष्टेन सातिरेकयोः द्वयोः पक्षयोः - सातिरेकपक्षद्वयेनेत्यर्थः ईशान देवा - आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा निःश्वसन्ति वा, ईशानदेवानां सातिरेक श्रीभगवान् हे गौतम! जघन्य मुहूर्त्तपृथक्त्व और उत्कृष्ट दो पक्षों के बाद उच्छ्वास- - निश्वास लेते हैं । सौधर्म कल्प के देवों की उत्कृष्ट स्थिति दो सागरोपम की हैं, अतः उनके उच्छ्वास- निश्वास का विरह काल दो पक्ष कहा है । श्रीगौतम - हे भगवन् ! ईशानकल्प के देव कितने काल में उच्छ्वासनिश्वास लेते हैं ?
यावत्
श्रीभगवान - हे गौतम! जघन्य सातिरेक अर्थात् किंचित् अधिक मुहूर्त्त - पृथक्त्व में और उत्कृष्ट सातिरेक दो पक्षों में उच्छ्वास- निश्वास लेते हैं ? ईशान कल्प के देवों को आयु सातिरेक दो सागरोपम की है, अतः उनके उच्छ्वास - निश्वास के विरह का काल सातिरेक दो पक्ष कहा गया है ।
श्रीगौतमस्वामी - हे भगवन् ! सनत्कुमार कल्प के देव कितने काल में
શ્રી ભગવાન્ :–ૐ ગૌતમ ! જઘન્ય મુહૂર્ત પૃથકત્વ અને ઉત્કૃષ્ટ એ પદ્માના પછી ઉચ્છ્વાસ-નિશ્વાસ લે છે. સૌધ કલ્પના દેવાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સાગરાપમની છે, તેથી તેમના ઉચ્છ્વાસ-નિશ્વાસના વિરહ કાળ એ પક્ષ કહ્યો છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી :-હે ભગવન્ ! ઇશાન ૫ના દેવ કેટલા કાળમાં ઉચ્છ્વાસ નિશ્વાસ લે છે?
શ્રી ભગવાન્ :-હે ગૌતમ ! જઘન્ય સાતિરેક અર્થાત્ કિ ંચિત્ અધિક મુર્હુત પૃથ ત્વમાં અને ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક એ પક્ષેામાં ઉચ્છ્વાસ-નિશ્વાસ લે છે. ઈશાન કલ્પના દેવાનુ આયુ સાતિરેક એ સાગરોપમનુ છે, તેથી તમના ઉચ્છ્વાસ-નિશ્વાસના વિરહ કાલ સાતિરેક બે પક્ષ કહેલ છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી હે ભગવન્! સનત્યમાર કલ્પના ધ્રુવ કેટલા કાળમાં અશ્પત્
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
| SR No. | 006348 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 955 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |