________________
प्रज्ञापनासूत्र सीयस्स संखेज्जपएसियस्स दब्बट्टयाए तुल्ले' जघन्यगुणशीतस्य संख्येयप्रदेशिकस्य पुद्गलस्कन्धस्य द्रव्यार्थतया तुल्यो भवन्ति, 'पएसयाए दुहाणवडिए' प्रदेशार्थतया प्रदेशापेक्षया द्विस्थानपतितो भवति, 'ठिइए चउट्ठाणवडिए' स्थित्या चतुःस्थानपतितो भवति, 'वण्णादीहिं छट्ठाणवडिए' वर्णादिभिः षट्स्थानपतितो भवति, 'सीयफासपज्जवेहिं तुल्ले' शीतस्पर्शपर्यवैस्तुल्यो भवति, 'उसिणणिद्धलुक्खेहिं छट्ठाणवडिए' उष्ण स्निग्धरूक्षैः षट्स्थानपतितो भवति, 'एवं उक्कोसगुणसीए वि' एवम् जघन्यगुणशीतवदेव, उत्कृष्टगुणशीतोऽपि संख्येयप्रदेशिका पुद्गलस्कन्धोऽवसेयः 'अजहण्णमणुक्कोसगुणसीए एवं चेव' अजन्यानुत्कृष्ट गुणशीतोऽपि संख्येयप्रदेशिकः पुद्गलस्कन्धः एवञ्चैव-जघन्यगुणशीतवदेवावगन्तव्यः, किन्तु 'णवरं सहाणे छटाणवडिए' नवरम्-पूर्वापेक्षया विशेषस्तु स्वस्थाने-स्वस्थानापेक्षया षट्स्थानपतितो भवति, गौतमः पृच्छति-'जहण्णगुणसीयाणं असंखिजपएसियाणं पुच्छा' जघन्यगुणशीतानाम् असंख्येयप्रदेशिकानां स्कन्धानां कियन्तः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति पृच्छा,
भगवान् आह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'अणंता पज्जवा पण्णत्ता' जघन्यगुणशीतानामसंख्येयप्रदेशिकानां स्कन्धानामनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः, तुल्य, प्रदेशों की अपेक्षा द्विस्थानपतित, अवगाहना की अपेक्षा द्विस्थानपतित, स्थिति की अपेक्षा चतुःस्थानपतित, वर्ण आदि से षट्स्थानपतित और शीत स्पर्शों की अपेक्षा षट्स्थानपतित होता है
उत्कृष्टगुण शीत संख्यातप्रदेशी स्कंध भी जघन्यगुण शीत संख्यातप्रदेशी स्कंध के समान ही समझना चाहिए मध्यमगुण शीत भी इसी प्रकार है, मगर इसमें विशेषता यह है कि वह स्वस्थान में षटूस्थानपतित होता है
गौतम-हे भगवन् ! जघन्यगुण शीत असंख्यातप्रदेशी पुद्गल. स्कंधों के कितने पर्याय है ? તુલ્ય પ્રદેશની અપેક્ષાએ દ્વિસ્થાન પતિત, અવગહનાની અપેક્ષાએ દ્રિસ્થાન પતિત સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચતુઃસ્થાન પતિત, વર્ણ આદિથી ષટ્રસ્થાન પતિત અને શીત સ્પર્શના પર્યાયથી તુલ્ય થાય છે. ઉષ્ણ, સ્નિગ્ધ અને રૂક્ષ સ્પર્શીની અપેક્ષાએ સ્થાન પતિત થાય છે.
ઉત્કૃષ્ટ ગુણ શીત સંખ્યાત પ્રદેશી સ્કન્ધ પણ જઘન્ય ગુણ શીત સંખ્યાત પ્રદેશી સ્કન્ધના સમાનજ સમજવા જોઈએ, મધ્યમ ગુણ શીત એ પ્રકારના છે. પણ તેમાં વિશેષતા એ છે કે એ સ્વસ્થાનમાં પણ ષટ્રસ્થાન પતિત થાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! જઘન્ય ગુણ શીત અસંખ્યાત પ્રદેશી પુદ્ગલ સ્કાના કેટલા પર્યાય છે?
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
