________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३ सू.३९ परमाणुपुद्गलानामल्पबहुत्वम् ४०१ किन्तु 'फासाणं कक्खडमउयगुरुयलहुयाणं जहा एगपएसोगाढाणं भणियं तहा भाणियध्वं' स्पर्शानाम्-कर्कशमृदुकगुरुकलघुकानाम् यथा एकप्रदेशावगाढानामल्पबहुखम् भणितम्-उक्तम् , तथा भणितव्यम्-वक्तव्यम्, तदभिलापस्तु'सध्वत्थोवा एगपएसोगाढा एगगुंणकक्खडफासा दव्वट्ठयाए' सर्वस्तोकाः एकप्रदेशावगाढाः एकगुणकर्कशस्पर्शा द्रव्यार्थतया, 'संखेजपएसोगाढा एगगुणकक्खडफासा पोग्गला दव्वट्ठयाए संखेज्जगुणा' संख्येयप्रदेशावगाढाः एकगुण कर्कशस्पर्शाः पुद्गलाः द्रव्यार्थतया संख्येयगुणाः, 'असंखेजपएसोगाढा एगगुणकक्खडफासा दव्वट्ठयाए असंखेजगुणा' असंख्येयप्रदेशावगाढा एकगुणकर्कशस्पर्शाः द्रव्यार्थतया असंख्येयगुणाः, इत्यादिरीत्या बोध्या, एवमेव संख्येयगुणकर्कशस्पर्शाः, असंख्येयगुणकर्कशस्पर्शाः, अनन्तगुणकर्कशस्पर्शाः अपि वक्तव्याः,
इसी प्रकार नीला आदि शेष चार वर्ण, दो गंध, पांच रस और शीत, उष्ण, स्निग्ध, और रूक्ष इन पन्द्रह बोलों का अल्प बहुख काले वर्ण के समान उपरोक्त रूप से समझ लेना चाहिये। __ द्रव्यार्थरूप से-एक गुण कर्कश पुद्गल द्रव्यार्थ रूप से सब से कम हैं । उन से संख्यात गुण कर्कश पुद्गल द्रव्यार्थरूप से संख्यातगुणा हैं । उनसे असंख्यातगुण कर्कशपुद्गल द्रव्यार्थ रूप से असंख्यात गुणा हैं। उन से अनंतगुण कर्कश पुद्गल द्रव्यार्थरूप से अनन्तगुणा हैं ।
प्रदेशार्थ रूप से अल्प, बहुत्व इसी प्रकार कह देना चाहिये । किन्तु संख्यातगुण कर्कश पुद्गल प्रदेशार्थ रूप से असंख्यातगुणा हैं ऐसा कहना चाहिये।
द्रव्यार्थ प्रदेशार्थ रूप से-एक गुण कर्कश पुद्गल द्रव्यार्थ अप्रदेशार्थ रूप से सब से कम हैं। उन से संख्यातगुण कर्कश पुद्गल द्रव्यार्थ रूप से संख्यातगुणा हैं । वे ही प्रदेशार्थ रूप से उन से असं. કાળા વર્ણની જેમ ઉપરોક્ત કથન પ્રમાણે સમજી લેવું.
દ્રવ્યાર્થ પણાથી એક ગુણ કર્કશ પુદ્ગલ દ્રવ્યાર્થ પણાથી ઓછા છે. સંખ્યાગુણ કર્કશ પુદ્ગલ તેનાથી દ્રવ્યાર્થ પણાથી અસંખ્યાતગણું છે. અનંત ગુણ કર્કશ પુદ્ગલ દ્રવ્યાર્થી પણાથી તેનાથી અનન્તગણુ છે.
પ્રદેશાર્થ પણાથી અલ્પ બહુત્વ આજ પ્રમાણે સમજી લેવું. પરંતુ સંખ્યાતગુણ કર્કશ પુદ્ગલ પ્રદેશાર્થ પણાથી અસંખ્યાતગણી છે. તેમ કહેવું જોઈએ.
દ્રવ્યાર્થ પ્રદેશાર્થ પણથી-એક ગુણ કર્કશ પુદ્ગલ દ્રવ્યોથે અપ્રદેશાર્થ પણથી સૌથી ઓછા છે. તેનાથી સંખ્યાતગણી કર્કશ પુદ્ગલ દ્રવ્યાર્થ પણાથી સંખ્યાત ગણે છે. તે જ પ્રદેશાર્થપણાથી તેનાથી અસંખ્યાયગણ છે. કઈ
प्र० ५१
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
