________________
प्रज्ञापनासूत्र तथैव मृदुकगुरुकलघुकरूपाः स्पर्शा अपि वक्तव्याः अवशिष्टाश्चत्वारः शीतादयः स्पर्शा यथा वर्णादयः प्रतिपादितास्तथैव प्रतिपादनीयाः इत्यभिप्रायेणाह-'अवसेसा फासा जहा वन्ना तहा भाणियव्वा' अवशेषा स्पर्शाः शीतादयो यथा वर्णाः भणिता उक्तास्तथा भणितव्याः, तथा चोक्तमेव, इति 'दारं' षड्वंशम् पुद्गलद्वारम् समाप्तम् ॥सू०३९॥
महादण्डकाल्पबहुत्ववक्तव्यता मूलम्-अह भंते ! सव्वजीवप्पबहं महादण्डयं वण्णइस्लामि सम्वत्थोवा गब्भवतिया मणुस्ता१, मणुस्तीओ संखेज्जगुणाओ२, वायरतेउकाइया पज्जत्तया असंखेज्जगुणा३, अणुत्तरोववाइया देवा असंखेज्जगुणा, उवरिमगेविज्जगा देवा संखेज्जगुणा५, मज्झिमगेविज्जगा देवा संखेज्जगुणा६, हिट्रिमगेविज्जगा देवा संखेज्जगुणा७, अच्चुए कप्पे देवा संखिज्जगुणाट, आरणे कप्पे देवा संखिज्जगुणा९, पाणए कप्पे देवा संखिज्जगुणा१०, आणए कप्पे देवा संखिज्जगुणा११, अहे सत्तमाए पुढवीए नेरइया असंखिज्जगुणा१२ छट्रीए तमाए ख्यातगुणा हैं । (किसी किसी प्रति में संख्यातगुणा लिखा है।) उन से असंख्यात गुण कर्कश पुद्गल द्रव्यार्थ रूप से असंख्यातगुणा हैं और वे ही प्रदेशार्थरूप से उन से असंख्यातगुणा हैं । उन से अनन्त गुणा कर्कश पुद्गल द्रव्यार्थ रूप से अनन्तगुणा हैं और वे ही प्रदेशार्थ रूप से उनसे अनन्तगुणा है।।
जिस प्रकार कर्कश स्पर्श का अल्पबहुत्व कहा उसी प्रकार मृदु, गुरु और लघु स्पर्श का भी अल्पबहुत्व कह देना चाहिये।
- छब्बिसमां पुद्गलद्वार समाप्त કઈ પ્રતમાં સંખ્યાલગણ લખ્યા છે. તેનાથી અસંખ્યાતગણી કર્કશ પુદ્ગલ દ્રવ્યા પણુથી અસંખ્યાતગણું છે. અને એ જ પ્રદેશાર્થ પણાથી તેનાથી અસંખ્યાતગણું છે. અનંતગણું કર્કશ ગુગલ તેનાથી દ્રવ્યોથ પણાથી અનંત. ગણુ છે. અને એજ પ્રદેશાર્થ પણાથી તેનાથી અનંતગણુ છે.
જે પ્રમાણે કર્કશ સ્પર્શનું અ૮૫ બહત્વ કહેલ છે. એ જ પ્રમાણે મૃદુ, ગુરૂ, અને લઘુ સ્પર્શનું પણ અ૯પ બહુત્વ કહી લેવું જોઈએ. એ ૩૯ છે
છવ્વીસમું પુદ્ગલ દ્વાર સમાપ્ત
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨