________________
CE
प्रज्ञापनासूत्रे गुणाः द्वात्रिंशत्रूपोत्तराः इति, 'तेभ्योपि-'अवेयगा अणंतगुणा' अवेदकाः सिद्धाः अनन्तगुणा भवन्ति अवेदकानाम्-स्त्रीपुरुषादिवेदरहितानां सिद्धानामनन्तत्वात्, तेभ्योऽपि 'नपुंसगवेयगा अणंतगुणा' नपुंसकवेदकाः अनन्तगुणा भवन्ति, सिद्धेभ्योऽपि अवेदकेभ्यो वनस्पतिकायिकानामनन्तगुणत्वात्, 'सवेयगा' विसेसाहिया' सवेदकाः सामान्यतो वेदसहिताः विशेषाधिका भवन्ति, स्त्रीवेद पुरुषवेदकानामपि तेषु समावेशात् 'दार' षष्ठम् द्वारम्-वेदद्वार समाप्तम् ॥ सू० ११॥
कषायद्वारवक्तव्यतामूलम्-एएसि णं भंते ! सकसाईणं, कोहकसाईणं, माणकसाईणं, मायाकसाईणं, लोहकसाईणं, अकसाईण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ? गोयमा! सव्वत्थोवा जीवा अकसाई, माणकसाई अणंतगुणाः, कोहकसाई विसेसाहिया, मायाकसाई विसेसाहिया, लोह. कसाई विसेसाहिया, सकसाई विसेसाहिया, दारं ॥सू० १२॥ अर्थात् सिद्ध आदि जीव अनन्तगुणा हैं क्योंकि जो स्त्रीवेद, पुरुषवेद
और नपुंसकवेद से रहित हो ऐसे सभी जीय, जो नौवें गुणस्थान के कुछ ऊपरि भागसे आगे के तथा आगे के गुणस्थानों के जीव से ऊपर के हैं तथा सिद्ध हैं, वे सभी अवेदी कहलाते हैं और सिद्ध जीव अनन्त हैं। अवेदकों की अपेक्षा नपुंसकवेदी अनन्तगुणा हैं, क्योंकि सभी वनस्पतिकायिक जीव नपुंसकवेदी हैं और वे सिद्धों से भी अनन्तगुणित हैं । नपुंसकवेदियों की अपेक्षासामान्य सवेदी जीव विशेषाधिक हैं, क्योंकि उनमें स्त्रीवेदी और पुरुषवेदी भी सम्मिलित हैं ॥११॥
छहा चेदवार समाप्त અપેક્ષાએ અવેદક અર્થાત્ સિદ્ધ આદિ જીવ અનંત ગણું છે, જેમકે જે સ્ત્રીવેદ, પુરૂષદ અને નપુંસક વેદથી રહિત હોય એવા બધા જીવ, જે નવમાં ગુણસ્થાનના કાંઈક ઊપરના ભાગથી આગળના તથા ગુણસ્થાનના જીવથી ઊપરના છે તથા સિદ્ધ છે, તેઓ બધા અવેદી કહેવાય છે. અને સિદ્ધ જીવ અનન્ત છે. અદકની અપેક્ષાએ નપુંસક વેદી અનન્ત ગણું છે, કેમકે બધા વનસ્પતિકાયિક જીવ નપુંસક વેદી છે અને તેઓ સિદ્ધોથી પણ અનન્ત ગુણિત છે. નપુંસક વેદિયેની અપેક્ષાએ સામાન્ય સવેદી જીવ વિશેષાધિક છે કેમકે તેઓમાં સ્ત્રીવેદી અને પુરૂષવેદી પણ સંમિલિત છે કે ૧૧
છઠું વેદદ્વાર સમાસ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
