________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ६ सू.१२ वैमानिकदेवोपपातनिरूपणम् १०९९ त्या, यावत् माहेन्द्र ब्रह्मलोक लान्तकसहस्रार कल्पोपगवैमानिकदेवा भणितव्याः, गौतमः पृच्छति-'आणयदेवाणं भंते ! कओहितो उववज्जति ?' हे भदन्त ! आनतदेवाः खलु केभ्य उपपद्यन्ते ? 'किं नेरइएहितो, किं पंचिंदियतिरिक्खजोणिएहितो मणुस्सेहिंतो देवे हिंतो उववज्जंति ?' किं नैरयिकेभ्य आनतदेवा उपपद्यन्ते ? किं वा पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यः ? किं वा मनुष्येभ्यः ? किं वा देवेभ्य आनतदेवा उपपद्यन्ते ? भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'णो णेरइएहितो उववज्जंति' नो नैरयिकेभ्य आनतदेवा उपपद्यन्ते, 'नो तिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जति' नो वा तिर्यग्योनिकेभ्य आनत देवा उपपद्यन्ते, किन्तु 'मणुस्सेहिंतो उववज्जंति' मनुष्येभ्य आनतदेवा, उपपद्यन्ते, ‘णो देवेहितो उववज्जति' नो देवेभ्य आनतदेवा उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति-'जइ मणुस्सेहितो उववज्जति' यदा मनुष्येभ्य आनतदेवा उपपद्यन्ते तदा 'किं समुच्छिममणुस्सेहितो, गब्भवकंतियमणुस्सेहितो उववज्जति ? किं संमूच्छिममनुष्येभ्य आनतदेवा उपपद्यन्ते ? किं वा गर्भव्युत्क्रान्तिकमनुष्येभ्य उपपद्यन्ते ? भगवान्-आह -'गोयमा ! हे गौतम ! 'गब्भवक्कंतियमाणुस्सेहितो, नो समुच्छिम मणुस्सेमहाशुक्र और सवस्त्रार कल्प के देवों का उपपात कहना चाहिए।
गौतम-हे भगवन् ! आनत देव किनसे उत्पन्न होते हैं ? क्या नारकों से, पंचेन्द्रिय तिर्यंचों से मनुष्यों से अथवा देवों से उत्पन्न होते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! आनत देव नारकों से उत्पन्न नहीं होते, तिर्यचों से भी उत्पन्न नहीं होते मनुष्यों से उत्पन्न होते हैं, देवों से उपन्न नहीं होते।
गौतम-हे भगवन् ! यदि मनुष्यों से आनत देव उत्पन्न होते हैं तो क्या संमूछिम मनुष्यों से उत्पन्न होते हैं अथवा गर्मज मनुष्यों से उत्पन्न होते हैं? __ भगवान्-हे गौतम ! गर्भज मनुष्यों से उत्पन्न होते हैं, संमूर्छिम 1 શ્રી ગૌતમ સ્વામી–ભગવદ્ ! આનદેવ કોનાથી ઉત્પન્ન થાય છે. હું નારકેથી, પંચેન્દ્રિય તિર્યચેથી, મનુષ્યથી અથવા દેથી ઉત્પન્ન થાય છે.
શ્રી ભગવન –ૌતમ ! આનતદેવ નારકોથી ઉત્પન્ન નથી થતા, તિર્યાયી પણ ઉત્પન્ન નથી થતા, મનુષ્યથી ઉત્પન્ન થાય છે, દેથી ઉત્પન્ન નથી થતા.
શ્રી ગૌતમ સ્વામી:–ભગવદ્ યદિ મનુષ્યથી આનતદેવ ઉત્પન્ન થાય છે તે શું સમૂછિમ મનુષ્યથી ઉત્પન્ન થાય છે અથવા ગર્ભજ મનુષ્યથી ઉત્પન્ન थाय छ ?
શ્રી ભગવના- ગૌતમ ! ગર્ભજ મનુષ્યથી ઉત્પન્ન થાય છે, સંમૂર્ણિમ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
