________________
प्रज्ञापनासूत्रे
१०८२ दियतिरिक्खजोणियाणं भंते ! कओहिंतो उववज्जंति ?' हे भदन्त ? पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाः खलु केभ्य उपपद्यन्ते ? 'कि नेरइएहिंतो उववज्जति' किम् नैरयिकेभ्यः पश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका उपपद्यन्ते ? 'जाव किं देवेहिंतो उववज्जंति ?' यावत किम् तिर्यग्योनिकेभ्यः ? किं वा मनुष्येभ्यः ? किं वा देवेभ्य उपपद्यन्ते ? भगवान् आह-गीयमा ? हे गौतम ! ' नेरइएहितो वि, तिरिक्खजोणिएहितो वि, उववज्जति' नैरयिकेभ्योऽपि तिर्यग्योनिकेभ्योऽपि मनुष्येभ्योऽपि, देवेभ्योपि पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति ' 'जइ नेरइहितो उववज्जंति, यदा नैरयिकेभ्यः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका उपपद्यन्ते तदा ' किं रयणप्पभापुढविनेरइएहितो जाव अहेसत्तमापुढविनेरइएहितो उववज्जति ? 'किं रत्नप्रभापृथिवी नैरयिकेभ्यो यावत् किं वा शर्कराप्रभापृथिबी नैरयिकेभ्यः किं वा वालुकाप्रभापृ. थिवीनैरयिकेभ्यः किं वा पङ्कप्रभापृथिवीनैरयिकेभ्यः ? किं वा धूमप्रभापृथिवीनैरयिकेभ्यः किं वा तमाप्रभापृथिवी नैरयिकेभ्यः ? किं वा अधःसप्तमपृथिवीनैरयिकी प्ररूपणा की जाती है
गौतम प्रश्न करते हैं -हे भगवन् ! पंचेन्द्रिय तिर्यंच किनसे उत्पन्न होते हैं ? क्या नारकों से पंचेन्द्रियों की उत्पत्ति होती है ? यावत् देवों से उत्पत्ति होती है ? अर्थात् पंचेन्द्रिय जीव क्या नारकों से तिर्यंचों से मनुष्यो से अथवा देवों से उत्पन्न होते हैं ?
भगवानू-हे गौतम ! नारकों से भी तियंचों से भी मनुष्यों से भी और देवी से भी पंचेन्द्रिय तिर्यचों की उत्पत्ति होती है।
गौतम-हे भगवन ! यदि पंचेन्द्रिय तिर्यच नारकों से उत्पन्न होते हैं तो क्या रत्नप्रभा पृथ्विी के नारकों से उत्पन्न होते हैं, या शर्करा प्रभा पृथ्वी के नारकों से, वालुकाप्रभा पृथ्वी के नारकों से, पंकप्रभा पृथ्वीके नारकों से, धूमप्रभा पृथ्वी के नारकों से, तमाप्रभा पृथिवी के પણ કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે - હે ભગવન ! પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ કોનાથી ઉત્પન્ન થાય છે? શું નારકેથી પંચેન્દ્રિય તિયની ઉત્પન્ન થાય છે? યાવત્ દેથી ઉત્પન્ન થાય છે? અર્થાત્ પંચેન્દ્રિય જીવ શું નારકેથી, તિયચેથી, મનુષ્યથી અથવા દેથી ઉત્પન્ન થાય છે?
श्री भगवान :-3 गौतम ! नारथी पण, तिय याथी, ५ मनुष्याथी પણ અને દેવેથી પણ પંચેન્દ્રિય તિર્યની ઉત્પત્તિ થાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી –હે ભગવન્ ! યદિ પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ, નારકેથી ઉત્પન્ન થાય છે તે શું રત્નપ્રભા પૃથ્વીના નારકેથી ઉત્પન્ન થાય છે, યા શર્કરા પ્રભા પૃથ્વીના નારકાથી, વાલુકાપ્રભા પૃથ્વીના નારકોથી, પંકપ્રભા પૃથ્વીના નારકેથી,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
