________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ६ सू. १० असुरकुनारायुपपातनिरूपणम् १०७१ देवेभ्यो यावत्-नागकुमार सुवर्णकुमार, अग्निकुमार विद्युत्कुमार-उदधिकुमार, द्वीपकुमार-दिक्कुमार-पवनकुमार - स्तनितकुमारदेवेभ्य उपपद्यन्ते, भगवान् आह-'गोयमा' हे गौतम ? 'असुरकुमारदेवेहितो वि उववज्जति जाव थणियकुमारदेवेहितो वि उववज्जंति' पृथिवीकायिकाः असुरकुमारदेवेभ्योऽपि उपपद्यन्ते यावत्-नागकुमारादि देवेभ्योऽपि स्तनितकुमारदेवेभ्योऽपि उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति-'जइ वाणमंतरदेवेहितो उववज्जति' यदा वानव्यन्तरदेवेभ्यः पृथिवीकायिका उपपद्यन्ते, तदा ‘कि पिसाएहितो जाव गंधव्वेहितो उववज्जंति ?' किं पिशाचेभ्यो यावत्-किं वा भूतराक्षसयक्षकिन्नरकिंपुरुषमहोरगगन्धर्वेभ्यः पृथिवीकायिका उपपद्यन्ते ? भगवान् आह-गोयमा ? हे गौतम ? 'पिसाएहितो वि जाव गंघव्वे हितो वि उववनंति' पिशाचेभ्योपि यावत् भूतराक्षसयक्षकिन्नरकिंपुरुषमहोरगगन्धर्वेभ्योऽपि पृथिवीकायिका उपपद्यन्ते । गौतमः अग्निकुमार, विद्युत्कुमार, उदधिकुमार, दीपकुमार, दिक्कुमार, पवनकुमार और स्तनितकुमारदेवों से उत्पन्न होते हैं ? ____ भगवान्-हे गौतम ! असुरकुमार देवों से भी उत्पन्न होते हैं, यावत् स्तनितकुमार देवों से अर्थात् नागकुमार आदि सभी से उत्पन्न होते हैं।
गौतम-हे भगवन् ! यदि वानव्यन्तर देवों से पृथिवीकायिक उत्पन्न होते हैं तो क्या पिशाचों से यावत्-क्या भूतों, राक्षसों, यक्षों, किन्नरों, किम्पुरुषों, महोंरगों और गंधर्यों से उत्पन्न होते हैं ?
भगवान् हे गौतम ! पृथ्वी कायिक, पिशाचों से भी उत्पन्न होते हैं यावत् गन्धर्वो से भी उत्पन्न होते हैं ।
શ્રી ગૌતમસ્વામી - હે ભગવદ્ યદિ પૃથ્વીકાયિક ભવનવાસી દેથી ઉત્પન્ન થાય તે શું અસુરકુમાર દેથી યાવત્ નાગકુમાર, સુવર્ણકુમાર; અગ્નિકુમાર, વિઘકુમાર, ઉદધિકુમાર, દીપકુમાર, દિકુમાર, પવનકુમાર અગર સ્તનતકુમાર દેથી ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવાન –હે ગૌતમ! અસુરકુમાર દેથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે. (યાવત ) સ્વનિતકુમાર દેથી અર્થાત્ નાગકુમાર આદિ બધાથી ઉત્પન્ન થાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી –હે ભગવન્ ! યદિ વનવ્યન્તર દેવેથી પૃથ્વીકાયિક ઉત્પન્ન થાય છે તે શું પિશાચેથી ચાવ–શું ભૂત, રાક્ષસે, યક્ષે, કિનારે કિં પુરૂષ, મહેરો અને ગંધથી ઉત્પન્ન થાય છે?
શ્રી ભગવાન્ ઃ-હે ગૌતમ! પૃથ્વીકાયિક પિશાચેથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે યાવત ગંધર્વોથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
