________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ६ सु.०१० असुरकुमाराद्युपपातनिरूपणम्
१०६५
पृथिवीकायिका उपपद्यन्ते, तदा किं एगिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति जाब पंचिदियतिरिक्खणिएहिंतो उववज्जंति? किम् एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उपपद्यन्ते, यावद् द्वीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यः पृथिवीकायिका उपपद्यन्ते, भगवान् आह - 'गोयमा !' हे गौतम! 'एगिंदियतिरिक्खजोणिएहितो वि जाव पंचिंदियतिरिक्खजोणि एहिंतो वि उववज्जंति' 'एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्योऽपि यावत् - द्वीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रिय पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकेभ्योऽपि पृfeatarfear उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति - 'जइ एगिंदियतिरिक्खजोणिएहिंतोउववज्जंति' यदा एकेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्यः पृथिवीकायिका उपपद्यन्ते, तदा 'किं पुढविकाइएहिंतो जाव वणस्सइकाइएहिंतो उववज्जंति ?' किं पृथिवीकायिकेभ्यो यावत् किम् अकायिकेभ्यस्तेजः कायिकेभ्यो वायुकायिकेभ्यो वनस्पतिकायिकेभ्य उपपद्यन्ते ? भगवान आह-' गोयमा !' हे गौतम ! ' पुढविकाइएहिंतो वि जाव वणस्स इकाइएहिंतो वि उववज्जंति' पृथिवीकायिकाः पृथिवीकायिकेभ्योऽपि
श्री गौतम - हे भगवन ! यदि तिर्यंचों से उत्पन्न होते हैं, तो क्या एकेन्द्रिय तिर्यों से उत्पन्न होते हैं, दीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रय अथवा पंचेन्द्रिय तिर्यंचों से उत्पन्न होते हैं ?
भगवान् गौतम ! एकेन्द्रिय तिर्यंचों से भी उत्पन्न होते हैं, यावत् पंचेन्द्रिय तिर्यचों से भी उत्पन्न होते हैं ।
गौतम - भगवन् ! यदि एकेन्द्रिय तिर्यचों से पृथ्वीकायिक उत्पन्न होते हैं तो क्या पृथिवीकायिकों से उत्पन्न होते हैं, यावत्-अपकायिकों, तेजःकायिकों, वायु कायिकों अथवा वनस्पतिकायिकों से उत्पन्न होते हैं ? भगवान् हे गौतम! पृथ्वीकायिक पृथ्वीकायिकों से भी उत्पन्न होते हैं यावत् वनस्पतिकायिकों से भी उत्पन्न होते हैं । अर्थात् શ્રી ગૌતમસ્વામી:હું ભગવન જો તિય ચેાથી ઉત્પન્ન થાય છે તે શુ मेडेन्द्रिय तिर्यथोथी उत्पन्न थाय छे, द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, यतुरिन्द्रिय, अथवा પંચેન્દ્રિય તિય ચેાથી ઉત્પન્ન થાય છે ?
શ્રી ભગવાન્ :–ડે ગૌતમ ! એકેન્દ્રિય તિય ચાથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે, પંચેન્દ્રિય તિય ચેાથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી:-હે ભગવન્! યદિ એકેન્દ્રિય તિય`ચાથી પૃથ્વીકાયિક ઉત્પન્ન થાય છે તે શું પૃથ્વીકાયિકાથી ઉત્પન્ન થાય છે, યાવત્ અપ્કાયિકા, તેજઃ કાયિકા, વાયુકાયિકા અથવા વનસ્પતિકાયિકેથી ઉત્પન્ન થાય છે ?
શ્રી ભગવાન્ ઃ હે ગૌતમ ! પૃથિવીકાયિક પૃથ્વીકાયિકાથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે યાવર્તી વનસ્પતિકાયિકાથી પણ ઉત્પન્ન થાય છે અર્થાત પાંચ ઇન્દ્રિયેાથી ઉત્પન્ન થાય છે.
प्र० १३४
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨