________________
१०६४
प्रज्ञापनासूत्रे णुस्सतिरिक्खजोणिएहितो वि उववज्जति' नवरम्-पूर्वोक्तनैरयिकापेक्षया विशेषस्तु-असुरकुमाराः असंख्येयवर्पायुष्काकर्मभूमिगान्तीपगमनुष्यतिर्यग्योनिकेभ्योऽपि उपपद्यन्ते, 'सेस तं चेव, शेपं तच्चैव-नैरथिकोक्तवदेवावसेयम् ‘एवं जाव थणियकुमारा भाणियव्या' एवम्-उपर्युक्तरीत्या, यावत्-नागकुमाराः सुवर्णकुमाराः अग्निकुमाराः विद्युत्कुमाराः, उदधिकुमाराः द्वीपकुमाराः, पवनकुमाराः स्तनित. कुमारा भणितव्याः, गौतमः पृच्छति--पुढविकाइयाणं भंतं ? कओहिंतो उवव
जंति' हे भदन्त ! पृथिवीकायिकाः खलु केभ्य उपपद्यन्ते ? 'किं नेरइएहितो जाव देवे हितो-उपवज्जंति ? किं नैरयिकेभ्यो यावत्-भवनपतिभ्यः एकेन्द्रियविकलेन्द्रियतिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियमनुष्यवानव्यन्तरज्योतिप्कवैमानिकदेवेभ्य उपपद्यन्ते ! भगवान् आह-गोयमा ! हे गौतम ! 'नो नेरइएहिंतो उववज्जति' पृथिवीकायिका नो नैरपिकेभ्य उपपद्यन्ते । अपितु 'तिरिक्खजोणिएहितो मणुस्से हितो देवेहितोवि उववज्जति तिर्यग्थोनिकेभ्यो मनुष्येभ्यो देवेभ्योऽपि उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति, 'जइ तिरिक्खजोणिएहिंतो उववज्जंति' यदा तिर्यग्योनिकेभ्यः भूमिज अन्तर द्वीपज मनुष्यों और तिर्यंचों से भी-उत्पन्न होते हैं। इसके सिवाय शेष कथन नारकों के समान ही समझना चाहिए। इसी प्रकार स्तनितकुमारों तक कह लेना चाहिए अर्थात् नागकुमार, सुवर्णकुमार, अग्निकुमार, विद्युत्कुमार, उदधिकुमार, द्वीपकुमार, दिक्कुमार, पवनकुमार और स्तनितकुमारदेवों के संबंध में भी इसी प्रकार कह लेना चाहिए।
श्रीगौतमस्वामी-हे भगवन् ! पृथ्वीकायिक जीवों का उत्पाद किन से होता है ? नारकों से यावत् देवों से ।
भगवान्-हे गौतम ! पृथ्वीकायिक नारकों से उत्पन्न नहीं होते, किन्तु तियचों, मनुष्यों और देवों से उत्पन्न होते हैं।
અસંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા અકર્મભૂમિજ અન્તર દ્વિપ જ મનુષ્ય અને તિર્યચોથી ઉત્પન્ન થાય છે. એના સિવાય શેષ કથન નારકના સમાનજ સમજવું જોઈએ. એ પ્રકારે સ્વનિતકુમારે સુધી કહેવું જોઈએ અર્થાત્ નાગકુમાર, सुवर्णभा२, गनिमार,, विद्युत्भार, घिमार, दीपमा२, ६ भा२, પવનકુમાર, અને સ્વનિતકુમાર દેવોના સમ્બન્ધમાં પણ એજ પ્રકારે કહેવું જોઈએ.
શ્રી ગૌતમસ્વામી - હે ભગવન ! પૃથ્વીકાયિક જીવોનો ઉત્પાદ શેનાથી થાય છે? નારકથી કે દેથી ?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ પૃથ્વીકાયિક નારકેથી ઉત્પન્ન નથી થતા, પણ તિયાથી, મનુષ્ય અને દેવેથી ઉત્પન્ન થાય છે,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
