________________
१०४८
प्रज्ञापनासूत्र 'पजत्तएहिंतो उववज्जति, अपजत्तएहितो उववज्जंति?' किं पर्याप्तकेभ्यः संख्ये. यवर्षायुष्केभ्यो मनुष्येभ्य उपपद्यन्ते, किंवा अपर्याप्तकेभ्यः संख्येयवर्षायुष्केभ्य उपपद्यन्ते ? भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'पज्जत्तएहिंतो उववज्जंति, नो अपजत्तएहितो उववज्जेति' पर्याप्तकेभ्यः संख्येयवर्षायुष्केभ्यो मनुष्येभ्यस्तमापृथिवी नैरयिका उपपद्यन्ते नो अपर्याप्तकेभ्यः संख्येयवर्षायुष्केभ्यो मनुष्येभ्यस्तमापृथिवी नैरयिका उपपद्यन्ते, गौतमः पृच्छति-'जइ पजत्तगसंखेज्जवासाउयकम्मभूमिएहितो उववज्जंति' यदा पर्याप्तकसंख्येयवषायुष्ककर्मभूमिगेभ्यो मनुः ष्येभ्यो तमापृथिवी नैरयिका उपपद्यन्ते तदा-किं इथिएहितो उववज्जति' किं स्त्रीभ्य उपपद्यन्ते, किं वा 'पुरिसेहितो उववज्जति' पुरुषेभ्य उपपद्यन्ते, किं वा ' नपुंसएहितो उववज्जति' नपुंसकेभ्य उपपद्यन्ते ? भगवान् आह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'इत्थी हिंतो उववज्जति, पुरिसेहितो उववज्जति, नपुंसएहितो वि उववज्जति' स्त्रीभ्यो मानुषीभ्यस्तमापृथिवी नैरयिका उपपद्यन्ते, पुरुषेभ्य उपपतमा पृथ्वी के नारकों की उत्पत्ति होती है तो क्या पर्याप्तक संख्यात वर्ष की आयु वाले मनुष्यों से होती है अथवा अपर्याप्तक संख्यातवर्ष की आयु वाले मनुष्यों से तमा पृथ्वी के नारकों की उत्पत्ति होती है ?
भगवान्-हे गौतम ! पर्याप्तकों से उत्पत्ति होती है, अपर्याप्तकों से नहीं होती।
गौतम-हे भगवन् ! यदि पर्याप्तक संख्यात वर्ष की आयु वाले कर्मभूमिज मनुष्यों से तमा पृथ्वी के नारकों की उत्पत्ति होती है तो क्या स्त्रियों से उत्पत्ति होती है, पुरुषों से उत्पत्ति होती है अथवा नपुंसकों से उत्पत्ति होती है ?
શ્રી ગૌતમસ્વામી: હે ભગવન્! યદિ સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા મનુચોથી તમા પૃથ્વીના નારકની ઉત્પત્તિ થાય છે તે શું પર્યાપ્તક સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા મનુષ્યથી થાય છે અથવા અપર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળા મનુષ્યથી તમા પૃથ્વીના નારકની ઉત્પત્તિ થાય છે.
શ્રી ભગવાન: હે ગૌતમ! પર્યાપ્તકથી ઉત્પત્તિ થાય છે, અપર્યાપ્તકોથી ઉત્પત્તિ નથી થતી.
શ્રી ગૌતમસ્વામીઃ હે ભગવન! યદિ પર્યાપ્તક સંખ્યાત વર્ષની આયુવાળ કર્મભૂમિ જ મનુષ્યથી તમા પૃથ્વીના નારકની ઉત્પત્તિ થાય છે તે શું સ્ત્રીઓથી ઉત્પત્તિ થાય છે, પુરૂષથી ઉત્પત્તિ થાય છે, અથવા નપુંસકેથી ઉત્પત્તિ થાય છે?
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
