________________
८२४
प्रज्ञापनासूत्रे पनधरौ भास्वर बोन्दी प्रलम्बधनमालावरौ दिव्येन वर्णगन्धादिना दशदिश उद् घोतयन्तौ प्रभासयन्तौ तौ तत्र स्वेषां स्वेषाम् असंख्येयभौमेयनगरावासशतसहस्रादीनाम् आधिपत्यादिकं कुर्वन्तौ पालयन्तौ दिव्यान् भोगभोगान् भुञ्जानौ विहरतः, अथ-दाक्षिणात्य पिशाचानां स्थानादिकं प्ररूपयितुमाह-'कहि णं भंते ! दाहिणिल्लाणं पिसायाणं देवाणं ठाणा पण्यत्ता ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! कुत्र खलु-कस्मिन् प्रदेशे, दाक्षिणात्यानां पिशाचानां देवानाम् स्थानानि-स्थित्यपेक्षया स्वस्थानानि प्रज्ञप्तानि प्ररूपित्तानि सन्ति १ तदेवं प्रकारान्तरेण पृच्छति 'कहि णं भंते ! दाहिणिल्ला पिसाया देवा परिवसंति ?' हे भदन्त ! कुत्र खलुकस्मिन् स्थले, दाक्षिणात्याः पिशाचाः देवाः परिवन्ति ? भगवान् उत्तरयतिस्तब्ध भुजा वाले, अंगद, कुंडल तथा गण्डस्थल को मर्षण करने वाले कर्णपीठ के धारक, हाथों के अद्भुत आभरणों से युक्त, अदभुत मालायुक्त मुकुट के धारक, कल्याणकारी श्रेष्ठ वस्त्र पहनने वाले और कल्याणकर माला तथा अनुलेपन के धारक हैं । उनका शरीर देदीप्यमान होता है। लम्बी वनमाला को धारण करते हैं। वे अपने दिव्य वर्ण गंध आदि से दशों दिशाओं को उद्योतित और प्रकाशित करते हुए, अपने-अपने असंख्यात लाख नगरावासों का आधिपत्य आदि करते-कराते और उनका पालन करते हुए दिव्य भोगोपभोगों को भोगते हुए विचरते हैं।
अब दक्षिण दिशा के पिशाच देवों के स्थान आदि की प्ररू. पणा की जाती है
श्री गौतम स्थामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! दक्षिण दिशा में रहने वाले पिशाच देवों के स्वस्थान कहां कहे गए हैं ? यही प्रश्न કર્ણ પીઠના ધારક, હાંના અદૂભૂત આભરણેથી યુક્ત, અદ્ભુત માલાવાળા મુગટના ધારક, કલ્યાણકારી શ્રેષ્ઠ વસ્ત્ર પહેરવાવાળા અને કલ્યાણ કર માલા તથા અનુલેખનના ધારક હોય છે. તેમનાં શરીર દેદીપ્યમાન હોય છે. લાંબી વનમાળાને ધારણ કરે છે. તેઓ પોતાના દિવ્ય વર્ણ ગંધ આદિથી દશે દિશા એને ઉદ્યોતિત અને પ્રકાશિત કરતા પિતાપિતાના અસંખ્યાત લાખ નગરા વાસોના આધિપત્ય આદિ કરતા કરાવતા અને તેમનું પાલન કરતા રહિને દિવ્ય ભગપભેગોને ભેગવતાં રહિને વિચરે છે.
હવે દક્ષિણ દિશાના પિશાચ દેવોને સ્થાન આદિની પ્રરૂપણ કરાય છેશ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે– હે ભગવન ! દક્ષિણ દિશામાં રહેનારા પિશચ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
