________________
प्रमेयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.२१ वानव्यन्तरदेवानां स्थानानि ७९७ सयं वज्जित्ता' अधश्चापि-अधोभागेऽपि एकं योजनशतं वर्जयित्वा 'मझे अट्ठसु जोयणसएसु' मध्ये मध्यभागे अष्टसु योजनशतेषु अष्टशतयोजनेषु इत्यर्थः, 'एत्थ णं' अत्र खलु-उपयुक्तस्थले 'वाणमंतराणं देवाणं ' वानव्यन्तराणाम् देवानाम् 'तिरियमसंखेज्जा' तिर्यग् असंख्येयानि-असंख्यातयोजनपर्यन्तम् 'भोमेज्जनगरावाससयसहस्सा' भौमेयनगरावासशत सहस्राणि-भूमिगृहतुल्यलक्षनगरावासाः ‘भवंतीति मक्खायं' भवन्ति इत्याख्यातम् मया महावीरेण, अन्यैश्चतीर्थकृद्भिः 'ते णं-भोमेज्जा णगरा' तानि खलु-उपर्युक्तानि, भौमेयानि नगराणि 'बाहिं वट्टा' बहिर्भागे, वृत्तानि-वर्तुलानि 'अंतो चउरंसा' अन्तः-मध्यभागे, चतुरस्राणि-चतुरस्त्राकाराणि 'अहे पुक्खरकन्निया संठानसंठिया' अधःअधोभागे, पुष्करकणिकासंस्थानसंस्थितानि-पुष्करस्य कमलस्य, कणिकाउन्नतसमचित्रबिन्दुकिनी, तस्याः संस्थानमिव संस्थानम्-आकारविशेषस्तेन संस्थितानि-व्यवस्थितानि 'उक्किन्नंतरविउलगंभीरखायफलिहा' उत्कीर्णान्तरविपुलगम्भीरखातपरिखाणि-उत्कीर्णमिवोत्कीर्णमत्यन्तस्पष्टम्, उत्कीर्णमन्तरं यासां खातपरिखाणां ता उत्कीर्णान्तराः, उत्कीर्णान्तराः, विपुलाः-प्रचुराः, विस्तीर्णा वा गम्भीराः-अतलस्पर्शिन्यः खातपरिखाः येषां नगराणां परितः सन्ति तानि उत्कीर्णान्तरविपुलगम्भीरखातपरिखाणि नगराणि इत्यर्थः, पुनस्तानि कीदृशानि सन्तीत्याह-'पागाराष्ट्रालयकवाडतोरणपडिदुवारदेसभागा' प्राकाराहाछोडकर मध्य के आठ सौ योजनों में वाणव्यन्तर देवों के तिई संत ख्यात योजनों में लाखों भौमेय अर्थात् भूमिगृह (भोयरे) के समान नगरावास हैं. ऐसा मैंने तथा अन्य तीर्थंकरों ने भी कहा है।
वे भौमेय नगर बाहर से गोलाकार है, मध्य भाग में चौकोर हैं और नीचे कमल की काणिका के आकार के हैं । उन नगरों के चारों ओर प्रचुर या विस्तीर्ण तथा अथाह जल से परिपूर्ण खाइयां और परिखाएं हैं, जिनका अन्तर स्पष्ट प्रतीत होता है। प्रत्येय नगर के એક રે જન પ્રવેશ કરીને અને નીચેના એક સો જનને છોડીને મધ્યના આઠ સે એજનમાં વાનવ્યતર દેવના તિચ્છ અસંખ્યાત જનમાં લાખ ભમેય અર્થાત્ ભૂમિગૃહ (ભેંયરા) ના સમાન નગરાવાસ છે, એમ મેં તથા અન્ય તીર્થકરોએ પણ કહ્યું છે.
તે ભમેય નગર બહારથી ગળાકાર છે. મધ્યભાગમાં ચતુરસ અને નીચે કમળની કણિકાના આકારના છે. તે નગરની ચારે બાજુ વિસ્તીર્ણ તથા અથાહ નિર્મલ પાણીથી ભરેલી ખાઈયે અને પરિખાઓ છે. જેમનું અત્તર સ્પષ્ટ પ્રતીત હોય છે. પ્રત્યેક નગરના પ્રાકારે કેટ પર અટ્ટાલક, કપાટ, તરણ તેમજ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
