________________
६१८
प्रज्ञापनास्त्रे
उपवर्णितनरकावासेषु नित्यं सर्वदा भीताः क्षेत्रस्वभावजन्यमहाघोरान्धकारदर्शन भयभीतास्तिष्ठन्ति, निच्चं तत्था' नित्यम् - सर्वकालम्, त्रस्ताः - परमाधार्मिकपरस्परोक्तदुःखपरम्परासंपातभयादग्रेऽपि त्रासोपपन्ना भवन्ति 'निच्चं तसि - या' - नित्यं सर्वकालम्, परमाधार्मिकैरन्योन्यं वा त्रासिताः - त्रासं प्रापितास्तिष्ठन्ति, तथा - 'निच्चं उध्विग्गा' नित्यं सततं परमदुःसहाधिव्याधिद्वन्द्वजतापवेदनानुभवेन, परमाधार्मिकान्योन्योपवर्णित दुःखानु भवेन च, उद्विग्नाः- तद्वासपराङ्मुख चेतसो भवन्ति, 'निच्चं परममसुहसंबद्धं गरगभयं' - नित्यम् - सर्वका - लम्, परममशुभम् - अत्यन्तानिष्टम, सम्बद्धम् - अनुबद्धम् न तु कदाचिदपि -मनागपि मध्ये व्यवच्छिन्नम्, नरकभयम् - नारकदुःखम् ' पच्चणुभवमाणा' - प्रत्यनुभवन्तः - प्रत्येकं वेदयमानाः 'विहरंति' - विहरन्ति - तिष्ठन्ति ॥ सू० ७ ॥
मूलम् - कहि णं भंते! रयणप्पभा पुढवी नेरइयाणं पज्जत्तापजत्तगाणं ठाणा पण्णत्ता ? कहि णं भंते! रयणप्पभापुढवी
a नारक जीव उन नारकावासों में क्षेत्र स्वभाव जनित अतीव घोर अंधकार को देख कर सदैव भयभीत रहते हैं। सदैव त्रस्त रहते हैं अर्थात् परमाधार्मिकों द्वारा तथा आपस में एक-दूसरे को उत्पन्न किये गये दुःख से सदा घबराए रहते हैं । परमाधार्मिक भी उन्हें त्रास पहुंचाते हैं। वे अत्यन्त दुस्सह आधि व्याधि, द्वन्द्रजनित ताप एवं वेदना का अनुभव करते हुए सदैव उद्विग्न रहते हैं अर्थात् नरक - वास से विमुख चित्त वाले बने रहते हैं । उन्हें निरन्तर ही ऐसा अत्यन्त अनिष्ट नरक दुःख रहता है जो बीच में कभी थोडी देर के लिए भी नहीं रुकता। नारक जीव इस प्रकार के दुःख का वेदन करते हुए नरक में रहते हैं ||७||
તે નારક જીવા તે નરકાવાસમાં ક્ષેત્ર સ્વભાવ જનિત અતીવ ઘેાર અન્ય કારને જોઈને સદૈવ ભયભીત રહે છે. સદૈવ ત્રસ્ત રહે છે. અર્થાત્ પરમાધામિકા દ્વારા તથા આપસમાં એક બીજાને ઉત્પન્ન કરાયેલા દુ:ખાથી સદા ગભરાયેલા રહે છે. પરમાધામિક પણ તેઓને ત્રાસ પહેાંચાડે છે અને આપસમાં પણ તેઓ એક બીજાને ત્રાસ પહોંચાડયા કરે છે. તેએ અત્યન્ત દુઃસહ આધિ વ્યાધિ દ્વંદ્વજનિત તાપ તેમજ પીડાનેા અનુભવ કરવા છતાં સદૈવ ઉદ્વિગ્ન રહે છે. અર્થાત્ નરકાવાસથી વિમુખ ચિત્તવાળા બની રહે છે. તેઓને નિરન્તર જ એવા અત્યન્ત અનિષ્ટ નરક સંબન્ધી દુઃખ રહે છે જે વચમા પણુ કયારેક થોડીવાર માટે પણ નથી અટકતાં, નારક જીવ આ પ્રકારના દુઃખ ભાગવતા— लोगवता नर भांडे छे. ॥ ७ ॥
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
