________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.१०० मनुष्यक्षेत्रस्थ ज्योतिष्कदेवानां उपपातः७८७ उर्वोपपन्ना ? सौधर्मादिभ्यो द्वादशभ्यः कल्पेभ्यः ऊर्ध्वमुपपन्नाः, कल्पेषुसौधर्मादिषु उपपन्नक कल्पोपपन्नाः, विमानेषु-सामान्यरूपेषु उपपन्ना विमानोपपन्नाः, चारो-मण्डलगत्या परिभ्रमणं तमुपपन्न:-आश्रितवन्तश्वारोपपन्नाः, चारस्थितिकाः-चारस्य यथोक्तरूपस्य स्थितिः-अभावो येषां ते तथा-अपगतचारा इत्यर्थः, गतिरतिकाः गतौ रतिः-आसक्तिः प्रीतिर्येषां ते तथा, एतेन गतौरतिमात्रमुक्तम्, सम्प्रति साक्षाद्गति प्रश्नयति-गतिसमापन्नाः गतियुक्ताः सन्ति किम् इति गौतमस्य प्रश्नः ? भगवानाह-गोयमा ! ते णं देवा णो उडोववण्णगा -नो कप्पोचवण्णगा-विमाणोववण्ण ना-चारोववन्नगा-नो चारहिईया-गतिरइया गतिसमावण्णगा उड्मुहकलंबुय पुप्फसंठाणसंठिएहि जोयणसाहस्सिएहि तावक्खेतेहिं साहस्सियाहि वाहियाहि-वेउव्वियाहिं परिसार्हि महयाहयनदृगीयवाइयतंतीतलतालतुडियघणमुइंगपडप्पवाइयरवेणं-दिव्वाई भोगभोगाइं भुंजमाणा महया १२ कल्पों से ऊंचे स्थानों में उपपन्न हुए हैं ? या सौधर्म आदि कल्पों में उत्पन्न हुए हैं ? या सामान्य विमानों में उत्पन्न हुए हैं ? या मण्डलगति से परिभ्रमण को प्राप्त हुए हैं या-चार-स्थिति के अभाव वाले हैं स्थिर हैं या गति में रति वाले हैं ? या गति युक्त हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा ! तेणं देवा णो उडोववन्नगा, जो कप्पोववण्णगा, विमाणोववण्णगा, चारोववण्णगा, नो, चारद्वितीया गतिरतिया, गतिसमावण्णगा' हे गौतम ! वे देव उर्वोत्पन्न नहीं हैं कल्पोपपन्न नहीं हैं, किन्तु विमानोत्पन्न हैं, चार सहित हैं मण्डला कारगति युक्त है गति अभाव वाले नहीं है स्वभाव से ही ये गतिरतिक हैं और साक्षात् गति से युक्त हैं 'उड्डमुह कलंबुय पुप्फसंठाणसंठिएहिं जोयणसाहस्सिएहिं तावखेत्तेहिं साहस्सिएहिं बाहिरियाहि वेउचिવિગેરે ૧૨ બાર કલપથી ઉપરના સ્થાનમાં ઉત્પન્ન થયેલા છે? અથવા સૌધર્મ વિગેરે માં ઉત્પન્ન થયેલા છે? સામાન્ય વિમાનમાં ઉત્પન્ન થયેલા છે? અથવા મંડળ પરિભ્રમણને પ્રાપ્ત થયેલા છે? અથવા ચાર–સ્થિતિના અભાવવાળા છે? સ્થિર છે? અથવા ગતિમાં રતિવાળા છે? અથવા ગતિ યુક્ત છે? આ પ્રશ્નોના उत्तरमा प्रमुश्री ४ छ -'गोयमा ! तेणं देवा णो उड्ढोववन्नगा, णो कप्पोववण्णगा, विमाणोववण्णगा, चारोववण्णगा णो चारद्वितीया गतिरतिया, गतिसमा वण्णगा' गौतम ! ये हे। पिपन्न होता नथी. तभ०४ ४८यो५५न पर होता નથી. પરંતુ વિમાને પપન્ન છે. ચાર સહિત છે, મંડલાકાર ગતિવાળા છે. ગતિના અભાવ વાળા નથી. સ્વભાવથીજ તેઓ ગતિરતિક છે, અને સાક્ષાત્ ગતિથી युत छे. 'उड्ढमुहकलंबुयपुप्फसंठाणसंठि एहिं जोयणसाहिस्सिएहिं तावक्खेतेहिं साह
જીવાભિગમસૂત્ર