________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.९८ मनुष्यक्षेत्रनिरूपणम्
७४९ एषा जिनानामाज्ञा क्षेत्रादिकाश्च कर्मणो भणिताः उदयादि कारणं यत् तस्मात् सर्वत्र यतितव्यम् ॥
'तेसिं पविसंताणं तापक्खेत्तं नियमा वट्टइ,
तेणेव कमेण निक्खमंताणं परिहायइ' सर्वबाह्यात्-आभ्यन्तरमण्डलं प्रविशतां तेषां चन्द्रसूर्याणां प्रतिदिनं तापक्षेत्र नियमतो वर्धते, तेनैव क्रमेण सर्वाऽऽभ्यन्तराद् मण्डलाद् बहिनिष्क्रामतां प्रतिदिनं हीयते तापमानम् विस्तरस्तु सूर्यप्रज्ञप्तौ ॥१॥
'तेसिं कलंयुय य पुप्फ संठिया होइ ताव खेत्तपहा, __ अंतो य संकुया बाहिवित्थडा चंद सूरगणा' इसका तात्पर्य ऐसा है कि कर्मों में उदयादि के कारण क्षेत्रादिक भी कहे गये हैं अतः शुभ क्षेत्रादिक में शुभनक्षत्रादिक के योग में छद्मस्थों को शुभ कार्य करना चाहिये ऐसी जिनेन्द्र की आज्ञा है जो अतिशयशाली भगवंत है उन्हें शुभतिथि शुभमुहूर्त आदि की अपेक्षा नहीं हुआ करती है क्यों कि वे तो अपने अतिशय के बल से ही सब कुछ कर लिया करते हैं । 'तेसिणं पविसंताणं तावक्खेत तु वडए नियमा तेणेव कमेण पुणो परिहायइ निक्खमंताणं' सर्वबाह्य मंडल से आभ्यन्तरमंडल में प्रवेश करते हुए सूर्य और चन्द्रमाओं का ताप क्षेत्र प्रतिदिन क्रमशः नियम से आयाम की अपेक्षा बढता जाता है और जिस क्रम से वह बढता है उसी क्रम से सर्वाभ्यन्तर मंडल से बाहिर निकलने वाला सूर्य और चन्द्रमाओं का तापक्षेत्र प्रतिदिन क्रमशः घटता जाता है । इसे यदि विस्तार पूर्वक जानना हो तो सूर्य
- આ કથનનું તાત્પર્ય એવું છે કે-કર્મોના ઉદય વિગેરેના ક્ષેત્રાદિક કારણ પણ કહેવામાં આવેલ છે. તેથી શુભ ક્ષેત્ર વિગેરેમાં અને શુભનક્ષત્ર વિગેરેના
ગમાં છઘએ શુભકાર્ય કરવું જોઈએ એ પ્રમાણેની જીનેન્દ્ર ભગવાનની આજ્ઞા છે. જેઓ અતિશયશાલી ભગવંત છે તેઓને શુભતિથિ મહત વિગેરેની અપેક્ષા રહેતી નથી. કેમકે તેઓને પિતાના અતિશયના બળથીજ मधु शो छ. 'तेसिणं पविसंताणं तावक्खेत्तं तु वड्ढए नियमा, तेणेव कमेण पुणो निक्खमंताणं परिहायइ' सामथी मास्यन्तरमणमा प्रवेश કરતા થકા સૂર્ય અને ચંદ્રમાઓનું તાપ ક્ષેત્ર દરરોજ ક્રમશઃ નિયમ પૂર્વક આયામની અપેક્ષાથી વધતું જાય છે. અને જે કમથી તે વધે છે. એજ કમથી સર્વાભ્યન્તર મંડળની બહાર નીકળવાવાળા સૂર્ય અને ચંદ્રમાઓનું તાપક્ષેત્ર દરરોજ ક્રમશઃ ઘટતું જાય છે. આ વિષયને જે વિસ્તાર પૂર્વક સમજવો હોય
જીવાભિગમસૂત્ર
