________________
६२६
जीवाभिगमसूत्रे द्वीपात् पूर्वस्यां तिर्यगसंख्येयान् बहुद्वीपसमुद्रान् व्यतिव्रज्य अस्मिन् धातकी खण्डद्वीपे द्वादशसहस्रयोजनान्यवगाह्याऽत्र द्वादशचन्द्राणां चन्द्राभिधाना द्वादश राजधान्यः प्रज्ञप्ताः एतद्वर्णनं जम्बूद्वीपाधिपतेर्विजयदेवस्य राजधानीवत्-'चन्दा देवाः २' इति । 'एवं सूरदीवावि' यथा धातकीखण्डद्वीपगतचन्द्राणां चन्द्रद्वीपाः तयैव सूर्यद्वीपा अपि, 'नवरं धायइसंडस्स दीवस्स पच्चस्थिमिल्लाओ वेदियंताओ कालोयं णं समुदं वारस जोयण० तहेव सव्वं जाव रायहाणीओ सूराणं दीवाणं पच्चथिमिल्लेणं अण्णं मि धायइसंडे दीवे सवं-तहेव' नवरं धातकीखण्डद्वीपस्य पाश्चात्यवेदिकान्तात्कालोदं समुद्रं द्वादशयोजनसहस्राण्यवगाह्य, तथैव सर्व सूर्यदेवानां वर्णनं चन्द्रदेवराजधानीवत् । खण्डद्वीप से पूर्व दिशा में अनेक द्वीप समुद्रों को पार करके इसी धातकीखण्ड में १२ हजार योजन आगे जाने पर आगत स्थान में चन्द्रा नामकी राजधानी है इसका वर्णन जम्बूद्वीप के अधिपति विजयदेव की राजधानी के जैसा ही है 'एवं सूरदीवा वि' जिस प्रकार से धातकीखण्ड द्वीपगत चन्द्रमाओं के चन्द्रदीपों के सम्बन्ध में कथन किया गया है उसी प्रकार सूर्य द्वीप का भी कथन कर लेना चाहिये 'नवरं धायइसंडस्स दीवस्स पच्चत्थिमिल्लाओं वेदियंताओ कालोयं णं समुदं बारसजोयण० तहेव सव्वं जाव रायहाणीओ सूराणं दीवाणं पच्चथिमिल्लेणं अण्णंमि धायइसंडे दीवे सव्वं तहेव' परन्तु इस कथन में विशेषता केवल यही है कि धातकीखण्डद्वीप के पश्चिमदिशा के वेदिकान्त से कालोदधि समुद्र में बारह हजार योजन आगे जाने पर सूर्यद्वीप स्थित हैं । सूर्यदेव की राजधानी सूर्यद्वीप से पश्चिमदिशा ગૌતમ! ધાતકીખંડ દ્વીપની પૂર્વ દિશામાં અનેક દ્વીપ અને સમુદ્રોને પાર કરીને આજ ધાતકીખંડમાં ૧૨ બાર હજાર જન આગળ જવાથી આવતા સ્થાનમાં ચંદ્રા નામની રાજધાની છે. તેનું વર્ણન જંબુદ્વીપના અધિપતિ विन्यवनी २०४धानीना वर्णन प्रमाणे छ. ' एवं सूर दीवावि' २ प्रमाणे ધાતકીખંડ દ્વીપમાં આવેલ ચંદ્રમાના ચંદ્ર દ્વીપના સંબંધમાં કથન કરવામાં मावेश छ ०४ प्रमाणे मा सूर्य दीवानु पान ४२ से 'नवरं धायइ संडस्स दीवस्स पच्चत्थिमिल्लाओ वेदियंताओ कालोयं णं समुदं बारस जोयणं तहेव सव्वं जाव यहाणीओ सूराणं दीवाणं पच्चस्थिमिल्लेणं अण्णमि धायइस डे दीवे तं चेव सव्वं तहेव' ५२'तु २॥ ४थनमा १ण से विशेषता छ - ધાતકીખંડ દ્વીપની પશ્ચિમ દિશાના વેદિકાન્તથી કાલોદધિ સમુદ્રમાં બાર હજાર જન આગળ જવાથી સૂર્ય દ્વીપ આવે છે. સૂર્ય દેવની રાજધાની સૂર્ય
જીવાભિગમસૂત્ર