________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.९० धातकीषण्डे सूर्यचन्द्रयोर्वर्णनम् ६२७
अथ कालोदद्वीपवक्तव्यता-'कहिणं भंते कालोयगाणं चंदाणं चंददीवा पण्ण ता' हे भदन्त ! कालोदसमुद्रगतचन्द्राणां चन्द्रद्वीपाः क्व इति प्रश्न: ? भगवानाह'गोयमा' हे गौतम । 'कालोयसमुदस्स पुरथिमिल्लाओ वेदियंताओ कालोयण्णं समुदं पञ्चस्थि मेणं बारसजोयणसहस्साइं ओगाहित्ता' कालोदसमुद्रस्य पौरस्त्यवेदि कान्तात्पश्चिमाया कालोदं समुद्र द्वादशयोजनसहस्राण्यवगाह्य, 'एत्थ णं कालोयगचंदाणं चंददीवा सव्वओ समंता दो कोसा ऊसिया जलंताओ से तहे ह' अत्र कालोदसमुद्रगतचन्द्राणां चन्द्रद्वीपाः सर्वतः समन्तात् द्वौ द्वौ क्रोशा वुच्छ्रिताः जलान्तात शेषं तथैव-धातकीखण्ड चन्द्रद्वीपवत् । 'रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पुरच्छिमेणं अण्णंमि कालोदगसमुद्दे बारसजोयणा तं चेव सव्वं जाव चंदा देवा' में अन्य धातकीखण्ड में हैं।
कालोददीप वक्तव्यता
'कहिणं भंते ! कालोयगाणं चंदाणं चंददीवा पन्नत्ता' हे भदन्त ! कालोद समुद्रगत चन्द्रमाओं के चंद्रद्वीप कहां पर हैं ? इस के उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा ! कालोयसमुदस्स पुरथिमिल्लाओ वेदियंताओ कालोयण्णं समुदं पच्चत्थिमेणं वारसजोयणसहस्साई ओगाहित्ता' हे गौतम ! कालोदसमुद्र की पूर्वदिशा के वेदिकान्त से पश्चिमदिशा में १२ हजार योजन आगे जाने पर इसी जगह आगत स्थान में 'कालोयग चंदाणं चंददीवा सवओ समंता दो कोसा' कालोद्गत चन्द्रमाओं के चंद्रद्वीप हैं ये चारों ओर पानी से दो दो कोश ऊंचे हैं। बाकी का और सब कथन धातकीखण्ड के चन्द्रद्वीप की तरह से ही है । 'जाव रायहाणीओ सगाणं दीव० पुरच्छिमेणं अण्णंमि कालोयगદ્વીપથી પશ્ચિમ દિશામાં અન્ય ધાતકી ખંડ દ્વીપમાં છે.
કાલેદ દ્વીપ સંબંધી કથન 'कहिण भंते ! कालोयगाणं चंदाणं चंददीवा पण्णत्ता' 3 सावन ha સમુદ્રમાં આવેલ ચંદ્રમાને ચંદ્ર દ્વીપ કયાં આવેલ છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં प्रभुश्री ४ छ -'गोयमा ! कालोयसमुदस्स पुरथिमिल्लाओ वेदियंताओ कालोयण्णं पच्चत्थिमेणं बारस जोयण सहस्साई ओगाहित्ता' : गौतम ! raha સમુદ્રની પૂર્વ દિશાના વેદિકાન્તથી પશ્ચિમ દિશામાં ૧૨ બાર હજાર જન भाग पाथी से गाय माता स्थानमा 'कालोयचंदाणं चंद दीवा सव्वओ समंता दो कोसा' या समुद्रमा मावे यद्रभागना दीया यार બાજુએ પાણીથી બબ્બે કેસ ઉંચા છે. તે સિવાય બાકીનું તમામ કથન धातीमा मावस यदीपन४थन प्रमाणे १ छ. 'जाव रायहाणीओ
જીવાભિગમસૂત્ર