________________
५०८
जीवाभिगमसूत्रे
ब्रूते - 'गोयमा' हे गौतम ! 'लवणसमुद्दस्स पुरत्थिमपेरंते' लवणोदधिपूर्वदिगते 'धाय खंडस दीवस्स पुरत्थिमद्धस्स पच्चत्थिमेणं सीओदाए महाfe उपि एत्थ णं लवणस्स समुदस्स विजए णामं दारे पन्नत्ते' घातकी खण्डद्वीपस्य पूर्वार्धस्य पश्चिमेन महानदी शीतोदाया उपरि तटेऽत्र खलु लवणसमुद्रस्य स्थाने विजयनाम द्वार मास्ते । 'तच्च अट जोयणाई उडूं उच्चत्तेणं चत्तारि जोयणाई विक्खंभेणं - एवं तं चैव सव्वं जहा जंबूदीवस्स विजयस्स दारसरिसमेयंपि' तद् द्वारमुच्चत्वेनोर्ध्वमष्टौ योजनानि चत्वारि योजनानि विष्कम्भेण एवं तदेव सर्व यथा जंबू द्वीपस्य विजयस्य द्वार सदृशम् एतदपि तत्केनार्थेन भदन्त ! समुहस्स पुरत्थिम पेरते धाइय संडस्स दीवस्स पुरत्थिमस्स पच्चथिमिल्लेणं सीओदाए महाणईए उपि एत्थ णं लवणसमुहस्स बिजए णामं दारे पण्णत्ते' हे गौतम ! लवणसमुद्र की पूर्व दिशा के अन्त में तथा धातकी खण्ड द्वीप के पूर्वार्ध से पश्चिम दिशा में सीतोदा महानदी के ऊपर लवणसमुद्र का विजय नामका द्वार है 'तच्च अट्ठजोयणाई उडूढं उच्चतेणं, चत्तारि जोयणाई विक्खंभेणं एवं तं चेव सव्वं जंबूद्दीवस्स विजयदारस्स' यह द्वार आठ योजन का ऊंचा है । चार योजन का चौडा है है भदन्त ! इस द्वार का नाम विजयद्वार ऐसा क्यों कहा गया है उत्तर में प्रभु कहते हैं - हे गौतम ! यहां जैसा कथन जम्बूद्वीप के विजयद्वार के सम्बन्ध में कहा गया है वैसा ही वह सब कथन यहां के इस विजय द्वार के सम्बन्ध में भी कर लेना चाहिए इस विजयद्वार पर महर्द्धिक आदि विशेषणों वाला विजय
हवे प्रश्नोत्तरपूर्व प्रगट ४२वामां आवे छे. 'कहिणं भंते ! लवणसमुद्दस्स विजए णामं दारे पण्णत्ते' हे भगवन् ! सवसमुद्रनु विन्न्यद्वार यां यावेस छे ? ' गोयमा ! लवणसमुदस्स पुरत्थिमपेरते धायइखंडस्स दीवस्स पुरत्थिमद्धस्स पच्चत्थिमिल्लेणं सीओदाए महाणईए उप्पि एत्थ णं लवणसमुदस्स विजए णामं दारे વળત્તે' હે ગૌતમ ! લવણુસમુદ્રની પૂર્વ દિશાના અંતમાં તથા ધાતકીખંડ દ્વીપના પૂર્વાથી પશ્ચિમ દિશામાં અને સીતાદા મહાનદીની ઉપર લવણુ समुद्रनु विन्न्य नामनु द्वार आवे छे. 'तच्च अट्ठ जोयणाई उडूढं उच्चत्तेर्णं चत्तारि जोयणाई विक्खंभेणं एवं तं चैव सव्वं जंबुद्दीवरस विजयदारस्स' मा द्वार આ ચેાજન ઉંચું છે, ચાર યાજન પહેાળું છે. હું ભગવન્ ! આ દ્વારનું નામ વિજયદ્વાર એ પ્રમાણે કેમ કહેવાયેલ છે ? ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે હે ગૌતમ ! જમૃદ્વીપના વિજયદ્વારસંબંધનું કથન જે પ્રમાણે પહેલાં કહેવામાં આવેલ છે. એ જ પ્રમાણેનું એ તમામ કથન અહીંના આ વિજયદ્વાર સંબંધમાં પણ કહી લેવુ. આ વિજયદ્વારની ઉપર મહદ્ધિક વિગેરે વિશેષણાળા વિજય
જીવાભિગમસૂત્ર