________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१५१ जीवानां अष्टविधत्वनिरूपणम् १४९३ नैरयिकाणां-तिर्यग्योनिकाणां तिर्यग्योनिकीना-मनुष्याणां-मानुषीणां-देवानांदेवीनां सिद्धानां च कतरेकतरेभ्यः गौतम ! सर्वस्तोका मानुष्यो मानुष्याः असंख्येगुणाः नैरयिका असंख्येयगुणाः तिर्यग्योनिक्योऽसंख्येयगुणाः देवाः संख्येयगुणाः देव्यः संख्येयगुणाः सिद्धा अनन्तगुणाः तिर्यग्योनिका अनन्तगुणाः । त एतेऽष्टविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः सू० ॥१५॥ ___टीका-'तत्थ जे ते एवमाहंसु-अट्ठविहा सव्वजीवा पन्नत्ता' तत्र सर्वजीवभेदबुभुत्सवे ये ते अष्टविधाः सर्वजीवा एवमुक्तवन्तः 'ते णं एवमाहंसु' ते खलु इत्थमुक्तवन्तः-तेषामेष आशयः 'तं जहा-आभिनिबोहियनाणी-सुयनाणी ओहिनाणी, मणपज्जवनाणी, केवलनाणी, मइ अन्नाणी, सुयअन्नाणी विभंगनाणी' तद्यथा-आभिनिबोधिकज्ञानिनः, श्रुतज्ञानिनः, अवधिज्ञानिनः मनःपर्यवज्ञानिनः केवलज्ञानिनः, मत्यज्ञानिनः, श्रुताज्ञानिनः, विभङ्गज्ञानिनः। एवं क्रमेणाष्ट प्रकारवन्तः सर्वे जीवा एष्वेवान्तर्भवन्ति तत्र-'आभिणिवोहियनाणीणं भंते ! आभिणिवोहियनाणी ति कालओ केवच्चिरं होइ' आभिनिबोधिकज्ञानी खलु भदन्त ! आभिनिबोधिकज्ञानी कृत्वा कालतः कियच्चिरं स्थिति विषयकः ?
'तत्थ णं जे ते एवमाहंसु अट्ठविहा सव्वजीवा प०' इत्यादि ।
टीकार्थ-किसी अपेक्षा समस्त जीव आठ प्रकार के हैं-सो उन का इस विषय में ऐसा स्पष्टीकरण हैं जैसे-'आभिणिबोंहियनाणी, सुयनाणी, ओहिनाणी, मणपज्जवनाणी, केवलनाणी, मइअन्नाणी, सुयअन्नाणी, विभंगनाणी' आभिनिबोधिकज्ञानी १ श्रुतज्ञानी २ अवधिकज्ञानी ३ मनःपर्ययज्ञानी ४ केवलज्ञानी ५ मत्यज्ञानी ६ श्रुताज्ञानी ७ और ८ विभंगज्ञानी,
इनकी कायस्थिति का विचार-'आभिणिबोहियनाणी णं भते ! आभिणिबोहियनाणोत्ति कालओ केवच्चिरं होइ' हे भदन्त ! आभि
'तत्थ णं जे ते एवमाहंसु अट्टविहा सव्वजीवा पण्णत्ता' त्यादि.
ટીકાર્થ કેઈ અપેક્ષાથી સઘળા જીવે આઠ પ્રકારના કહેવામાં આવેલા छ. तसानु ॥ विषयी मा प्रमाणे २५७८१४२९५ छ. म है-'आभिनिबोहियनाणी. सुयनाणी, ओहिनाणी, मणपज्जवनाणी, केवलनाणी. मइअण्णाणी. सुयअण्णाणी विभंगनाणी' मामिनिमाधिशानी १, श्रुतज्ञानी २ मधिज्ञानी 3 મન:પર્યવજ્ઞાની ૪ કેવળજ્ઞાની પ મત્યજ્ઞાની ૬ શ્રુતજ્ઞાની અને વિર્ભાગજ્ઞાની,
मेमनी यस्थितिनु थन'आभिणिबोहियनाणी णं भंते ! आभिणिबोहियनाणीत्ति कालओ केवच्चिर ઘો! હે ભગવન્! આભિનિબંધિજ્ઞાની આભિનિબેધિકપણાથી કેટલા કાળ
જીવાભિગમસૂત્ર
