________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१४४ सर्वजीवानां त्रैविध्यनिरूपणम् १३९५ परित्ता-अपरित्ता नो परित्ता नो अपरित्ता' अथवा प्रकारान्तरेण सर्वजीवा विविधाः प्रज्ञप्ताः-परीत्ता:-अल्पसंसारवन्तः १ अपरीत्ताः पूर्वस्माद्विपरीताः २ केचन नो परीत्ताः नो अपरीत्ताः संसारिणोऽसंसारिणश्च व्याख्यातपूर्वाः । 'परित्ते णं भंते ! कालओ केवच्चिरं होइ-परित्ते दुविहे पन्नत्ते-कायपरित्ते यसंसारपरित्ते य' परीत्तः खलु भदन्त ! कालतः कियच्चिरम् गौतम ! परीत्तो द्विविधः-कायपरीत्तः १ संसार परीत्तश्च २ कायपरीत्तः कालतः कियच्चिरं भवति भदन्त ? गौतम ! 'जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं-उक्कोसेणं असंखेनं कालं जाव असंखेज्जा लोया' जघन्येनान्तर्मुहर्तम् उत्कर्षतोऽसंख्येयं कालम् असंख्येया और मिथ्यादृष्टियों को जो अनन्तगुणा कहा गया है वह वनस्पतिकायिकों की अपेक्षा से कहा गया है । 'अहवा तिविहा सव्वजीवा पण्णत्ता' अथवा-इस प्रकार से भी समस्त जीव तीन प्रकार के कहे गये हैं-जैसे-'परित्ता, अपरित्ता, नो परित्ता, नो अपरित्ता' जिनका संसार अल्प होता है वे परित्त जीव हैं इनसे विपरीत अपरित्त जीव हैं और जो न परित्त हैं और न अपरित्त हैं । 'परित्तेणं भंते ! कालओ केवच्चिरं होइ हे भदन्त ! परित्त जीव परित्तरूप में कब तक रहता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'परित्ते दुविहे पण्णत्ते' हे गौतम ! परित्त जीव दो प्रकार के कहे गये हैं 'कायपरित्ते य संसारपरित्ते य' एक कायपरित्त और दूसरे संसार परित्त 'कायपरित्तेणं भंते ! जह अंतो० उक्कोसेणं असंखेज्ज कालं जाव असंखेज्जा लोगा' हे भदन्त ! કહેવામાં આવેલ છે. અને મિથ્યાષ્ટિયાને અનંતગણા કહયા છે તે વનસ્પतियिोनी अपेक्षाथी ४ामा मावस छ. 'अहवा तिविहा सव्वजीवा पण्णत्ता' અથવા આ રીતે પણ સઘળા જીવો ત્રણ પ્રકારના કહેવામાં આવેલ છે. જેમ
–परित्ता, अपरित्ता, नो परित्ता, नो अपरित्ता' भने। संसार स८५ हाय છે, તે પરિત્ત જીવ કહેવાય છે. તેનાથી ભિન્ન અપરિત્ત જીવ છે. અને જેઓ પરિત્ત પણ નથી અને અપરિત્ત પણ નથી તેઓ ને પરિત્ત અપरित उपाय छे. 'परित्तेणं भंते ! कालओ केवच्चिरं होई' हे भगवन् परित्त જીવ પરિત્ત પણાથી કેટલા કાળ સુધી રહે છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી डछे है --परित्ते दुविहे पण्णत्ते' हे गौतम ! परित्तो ना ४वामां मावेसा छे. 'काय परित्ते य संसारपरित्ते य' मे यत्ति अने पीन ससा२ परित्त 'कायपरित्तेणं भंते ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं असंखेज्ज कालं जाव असंखेज्जा लोगा' सावन् ! २ मा ४ाय परित्त छ त जयपरित्त
જીવાભિગમસૂત્ર