________________
१३७०
जीवाभिगमसूत्रे अथ स्थानस्थाने पौनः पुन्येन व्यवहित क्षुल्लकशब्दार्थकः अत्रोच्यतेएकार्थे हि क्षुल्लकस्तोकलघवः, एकायुष्यसंवेदनकालो भवः, क्षुल्लकश्चाऽसौ भवस्तस्य ग्रहणम् तच्चाऽऽवलिकातः षट् पञ्चाशदधिकमावलिकाशतद्वयम् । अथैकश्वासोच्छ्वासे-आनप्राणे कियच्छुल्लकभवग्रहणमङ्गी क्रियते ? अत्रोच्यते किश्चित्समधिक सप्तदश, तत्कथं तदाह-इह मुहूर्तमध्ये सर्व संख्यया पञ्चषष्टिः सहस्राणि पञ्चशतानि षट्त्रिंनिशानि क्षुल्लकभवग्रहणानाम्, उक्तञ्च
"पनहि सहस्साई पंचेव सया हवंति छत्तीसा ।
खुड्डाग भवग्गहणा हवंति अंतोमुत्तमि ॥१॥ छाया-पञ्चषष्टिः सहस्राणि पश्चैव शतानि भवन्ति षट् त्रिंशत् ।
क्षुल्लकभवग्रहणानि भवन्त्यन्तर्मुर्ते ॥१॥ होते हैं उतनी होती है । जगह २ जो 'क्षुल्लक भवग्रहण' ऐसे शब्द का प्रयोग हुआ है-सो इसका भाव ऐसा है-जो भव सब से छोटालघु होता है उसका नाम क्षुल्लक भव है जहां पर भुज्यमान आयु का भोग-होता है उसका नाम भव है इस भव का जो ग्रहण है उसका नाम क्षुल्लक भव ग्रहण है यह क्षुल्लक भव ग्रहण २५६ आवलिका काल प्रमाण होता है एक आन प्राण में कुछ अधिक १७ क्षुल्लक भवग्रहण होते हैं । एक मुहूर्त के बीच में ६५५३६ क्षुल्लक भव ग्रहण होते हैं चूर्णी में ऐसा ही कहा गया है
'पन्नहि सहस्साइं पंचेव सया हवंति छत्तीसा
खुड्डाग भवग्गहणा हवंति अंतोमुहुत्त मि' ॥१॥ एक मुहूर्त में आन प्राणों की संख्या ३७७३ होती है उक्तंच
એ શબ્દનો પ્રયોગ કરવામાં આવેલ છે તેને હેત એ છે કે જે ભવ સૌથી નાને લઘુ હોય છે તેનું નામ ક્ષુલ્લક ભવ છે. જ્યાં ભેગવવમાં આવતા આયુવ્યને ઉપભેગા થાય છે તેનું નામ ભવ છે. એ ભવને જે ગ્રહણ થાય અર્થાત ભેગવાય તેનું નામ ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ છે. આ મુલક ભવગ્રહણ ૨૫૬ બસ છપ્પન આવલિકા કાલ પ્રમાણને હોય છે. એક આન પ્રાણમાં કંઈક વધારે ૧૭ સત્તર ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ થાય છે. એક મુહૂર્તમાં ૬૫૫૩૬ પાંસઠ હજાર પાંચ છત્રીસ ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ થાય છે. ચૂણીમાં એજ પ્રમાણે કહેવામાં આવેલ છે.
'पन्नटि सहस्साई पंचेव सया हवंति छत्तीसा, ।
खुड्डाग भवग्गहणा हवंति अंतो मुहुत्तमि ॥ १ ॥ એક મુહૂર્તમાં આન પ્રાણોની સંખ્યા ૩૭૭૩ ત્રણ હજાર સાતસે તેતેર
જીવાભિગમસૂત્ર
