________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१४३ प्रकारान्तरेण दैविध्यम् १३७१
आनप्राणामुहूर्ते-त्रीणि सहस्राणि सप्तशतानि त्रिसप्तत्यधिकानि । उक्तश्च--"तिन्नि सहस्सा सत्तयसयाई तेवत्तरि च ऊसासा।
एस मुहुत्तो भणिओ सव्वेहिं अनंतनाणीहिं ॥१॥ छाया-त्रीणि सहस्राणि सप्त च शतानि त्रि सप्ततिश्वोच्छ्वासाः।
एष मुहूर्तो भणितः सर्वैरैनन्तज्ञानिभिः ॥१॥ ततोऽत्र त्रैराशिककर्मावतारः, यदि त्रिसप्तत्यधिक सप्तश्तोत्तरै त्रिभिः सहस्रैरुच्छ्रवासानां पञ्चषष्टिः सहस्राणि पञ्चशतानि षट् त्रिंशानि क्षुल्लकभवग्रहणानां भवन्ति, तत एकोच्छ्वासेन किं लभ्यते ? राशित्रय स्थापना-३७७३।६५ ५३६।१ । अत्रान्त्यराशिना-एककलक्षणेन मध्यराशेर्गुणनतो जातः सः तावानेव । एकेन गुणितं तदेव भवतीतिन्यायात्, ततः आयेन राशिना भागहरणं लब्धाः सप्तदश क्षुल्लकभवाः, शेषास्त्वंशाः. तत्र-त्रयोदशशतानि पश्चनवत्यधिकानि ।
'तिन्नि सहस्सा सत्त य सयाइं तेवत्तरि च ऊसासा।
एस मुहुत्तो भणिओ सव्वेहि अणंतनाणीहिं ॥१॥ एक श्वासोच्छ्वास में कितने क्षुल्लक भवग्रहण होते है ? यह बात जानना हो तो यहां पर त्रैराशिक विधि द्वारा इस प्रकार से इसे निकाल लेना चाहिये-३७७३।६५५३६।१ इस प्रकार से तीन राशियां स्थापित करो फिर अन्त की राशि एक से मध्यराशि में गुणा करो
और आगत संख्या में प्रथम राशि का भाग दो ६५५३६४१ से गुणा करने पर ६५५३६ ही आते हैं । इस में प्रथम राशि ३७७३ का भाग देने पर कुछ अधिक १७ क्षुल्लक भव आ जाते हैं । उक्तंचથાય છે. કહ્યું પણ છે કે
'तिन्नि सहस्सा सत्तय सयाई तेवत्तरि च उसासा । एस मुहुत्तो भणिओ सव्वेहिं अणंतनाणीहि ॥ १ ॥
એક શ્વાસોચ્છવાસમાં કેટલા ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ હોય છે? એ વાત જાણવી હોયતે અહીંયાં બૈરાશિક વિધિ દ્વારા આ પ્રમાણે તે સમજવી જોઈએ. ૩૭૭૩ ત્રણ હજાર સાતસે તેર ૬પપ૩૬ પાંસઠ હજાર પાંચસે છત્રીસ ૧ એક આ રીતે ત્રણ રાશિની સ્થાપના કરવી. પછી છેલ્લી જે એકની રાશી છે તેનાથી મધ્ય–વચલી રાશિને ગુણાકાર કરે અને તેમાં આવેલી સંખ્યામાં પહેલી રાશીથી ભાગ કરવો ૬૫૫૩૬-૧થી ગુણવાથી ૬૫૫૩૬ સજ આવે છે. તેમાં પહેલી રાશી ૩૭૭૩ થી ભાગાકાર કરવાથી કંઈક વધારે ૧૭ સત્તર ભુલકભવ આવી જાય છે. કહ્યું છે કે
જીવાભિગમસૂત્ર
