________________
११३८
जीवाभिगमसूत्रे जहन्नेणं अंतो मुहुत्त, उक्कोसेणं वि अंतो मुहुत्तं जाव पंचिंदिय अपजत्तए । पजत्तग एगिदिएणं भंते ! कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उवकोसेणं संखिज्जाइं वाससहस्साई । एवं बेइंदिए वि, नवरं संखेज्जाई वासाइं । तेइदिए णं भंते ! कालओ केवञ्चिरं होई। संखेज्जा राइं. दिया। चउरिदिए णं० संखेज्जा मासा। पज्जत्त पंचिदिए पज्जत्ताई सय पुहुत्तं साइरेगं । चउरिदियस्स णं भंते ! केवइयं कालं अंतरं होइ, गोयमा! जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं उक्को. सेणं दो सागरोवमसहस्साइं संखेज्जवाससयसहस्साई । बेइंदियस्स णं भंते! अतरं कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा! जहन्नेणं अंतो मुहत्तं उक्कोसेणं वणस्सइ कालो। एवं तेइंदियस्स चउरिदियस्स पंचिदियस्स अपज्जत्तगाणं एवं चेव पज्जत्तगाण वि एवं चेव ॥सू. ॥१२६॥
छाया-तत्र खलु ये ते एवमुक्तवन्तः पञ्चविधाः संसारसमापन्नका जीवाः प्रज्ञप्ताः ते एवमुक्तवन्तः तद्यथा-एकेन्द्रियाः, द्वीन्द्रियाः, त्रीन्द्रियाः चतुरिन्द्रियाः पञ्चेन्द्रिया।
अथ के ते एकेन्द्रियाः ? एकेन्द्रिया द्विविधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-पर्याप्तकाश्चाऽपर्याप्तकाश्च एवं यावत्पश्चेन्द्रियाः द्विविधाः पर्याप्तकाचाऽपर्याप्तकाश्च । एकेन्द्रियस्य खलु भदन्त ! कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ? गौतम ! जघन्येनाऽन्तमुहूर्त्तम्-उत्कण द्वाविंशतिवर्षसहस्राणि द्वीन्द्रियस्य० जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण द्वादशसंवत्सरान्, एवं त्रीन्द्रियस्य एकोनपश्चाशद्रात्रिदिवानि, चतुरिन्द्रियस्य षण्मासान् पञ्चेन्द्रियस्य जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण त्रयस्त्रिशत्सागरोपमाणि । अपर्याप्तकैकेन्द्रियस्य खलु कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ? गौतम ! जघन्येनाऽन्तमुहतेम उत्कर्षेणाप्यन्तमुहत्तम् एवं सर्वेषाम् । पर्याप्तकैकेन्द्रियाणां खलु यात्पञ्चेन्द्रियाणां पृच्छा, जघन्येनाऽन्तर्मुहर्तम् उत्कर्षेण द्वाविंशतिवर्ष सहस्राणि अन्तर्मुहूतों नानि एवमुत्कृष्टापि स्थितिरन्तर्मुहुर्तोना सर्वेषां पर्याप्ताकानां कर्तव्या। एकेन्द्रियः खलु भदन्त ! एकेन्द्रिय इति कालतः कियच्चिरं भवति ! गौतम ! जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षतो वनस्पतिकालः । द्वीन्द्रियस्य खलु भदन्त । द्वीन्द्रिय इति कालतः कियचिरं भवति ?
જીવાભિગમસૂત્ર
