________________
५०८
जीवाभिगमसूत्र कीदृशः स बहुसमरमणीयो भूमिभागः १ इति तत्सादृश्ये दृष्टान्तानि प्रदर्शयति 'से जहाणामए' इत्यादि 'से जहाणामए' स यथानामकः 'आलिग पुक्खरेइ वा' आलिङ्ग पुष्करइति वा, तत्र-आलिङ्गो मुरजो वाद्यविशेषः, तस्य पुष्करं चर्मपुटकं तद्वद अत्यन्तसमः यावत् नानाविधपञ्चवर्णैस्तृणैर्मणिभिश्च उपशोभितः स भूमिभाग इति, अत्र यावच्छदादेतानि पदानि संग्राह्याणि-'मुइंग-पुक्खरेइ वा सरतलेइ वा करतलेइ वा चंदमंडलेइ वा सूरमंडलेइ वा आयंसमंडलेइ वा उरब्भचम्मेइ वा उसभचम्मेइ वा वराहचम्मेइ वा सीहचम्मेइ वा वग्घचम्मेइ वा विगचम्मेइ वा दीवियचम्मेइ वा अणेगसंकुकीलगसहस्सवितते आवड पञ्चावड सेणिपसेणि सोस्थिय सोवस्थिय-पूसमाणवद्धमाणमच्छंडग मकरंडगजारमार फुल्लावलि पउ. मपत्त सागर-तरंगवासंतिलय पउमलयभत्तिचित्तेहिं सच्छाए सप्पभेहिं सस्सिरीएहिं समरीइहिं सउज्जोएहिं नाणाविह पंचवण्णेहिं तणेहिं य मणिहि य उवसोहिए' एषां पदानामयमर्थः-मृदङ्ग पुष्कर इति वा, तत्र मृदङ्गो मर्देली लोकप्रसिद्धस्तस्य पुष्करमिति वा एषु इति शब्दाः सर्वेऽपि स्वस्वोपमाभूत वस्तुपरिसमाप्तिद्योतकाः, वा शब्दो समुच्चयार्थे । एवमग्रेऽपि विज्ञेयाः ! सरः पानीयेन परिपूर्ण भृतं तडाग, तस्य तलम्-जलोपरितनोभागः, सरस्तलम् । करतलं-प्रसिद्धम् । चन्द्रमण्डलम्, यद्यपि तत्त्वदृष्टया उत्तानीकृतकपित्थाकार-पीठप्रसादापेक्षया वृत्ता-लेखमिति तद्वत्तो दृश्यमानो भागो न समतलस्तथापि प्रतिभासते समतल इति चन्द्रमण्डलो. पादानम् । सूर्यमण्डलम्, दृश्यमानसूर्यबिम्बम्, आदर्शमण्डलंदर्पणतलम् । अथ भूमि है वह आलिंग पुष्कर जैसी चिकनी और समतल वाली है आलिङ्ग नाम का वादिन उसका जो मढा हुआ चर्म पुट समतल होता है वैसा है जैसा मृदङ्ग का मुख चिकना और समतल वाला होता है अथवा पानी से भरे हुए तालाब का पानी के उपर का भाग जैसा समतल
और चिकना होता है. कर हथेली का तलिया जैसा चिकना और सम होता है चन्द्र मण्डल सूर्य मण्डल जैसा होता है आदर्श मण्डल दर्पण जैसा चिकना और समतल वाला होता है उरभ्रचर्म ऊरलिया ભૂમિ છે, તે આલિંગ પુષ્કરના જેવી ચીકણું અને સમતલવાળી છે. આલિંગ નામનું વાત્ર હોય છે. તેને મઢેલું ચામડું કેવું સરખું હોય છે, તેવી સમતલ સરખા તળીયાવાળી હોય છે. મૃદંગનું મુખ જેવું ચિકણું અને સમતલ હોય છે, તેવી સમતલ હોય છે. અથવા પાણીથી ભરેલા તળાવના પાણીને ઉપરનો ભાગ જે સમતલ અને ચિકણો હોય છે, અથવા હાથના તળીયા જે ચિકણો અને સમ હોય છે. ચંદ્રમંડળ અને સૂર્યમંડળ જેવા હોય છે. આદર્શમંડલ અર્થાત્ દર્પણ જે ચિકણ અને સમતલ હોય છે. ઉરભ્રચર્મ
જીવાભિગમસૂત્ર
