________________
४०१
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३सू.२६ पक्षीणां लेश्यादिनिरूपणम् णं भंते ! जीवाणं कइ लेस्साओ पन्नत्ताओ, से जहा-पक्खीणं णाणत्तं ठिई जहन्नेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाई, उव्वट्टित्ता चउत्थि पुढविं गच्छंति दसजाइ कुलकोडी । जलयर पंचिंदियतिरिक्खोणियाणं पुच्छा जहा-भुजपरिसप्पा णं, णवरं उव्वट्टित्ता जाव अहे सत्तमि पुढविं, अद्धतेरस जाइ कुलकोडी जोणीपमुहसयसहस्सा पन्नत्ता। चउरिंदियाणं भंते ! कइ जाइ कुलकोडी जोणिमुहसयसहस्सा पन्नत्ता ? गोयमा ! नवजाइ कुलकोडी जोणीपमुहसयसहस्सा भवंतीति समक्खाया। तेइंदियाणं पुच्छा गोयमा! अटूजाइकुल० जाव समक्खाया। बेइंदियाणं भंते ! कइ जाइ कुलकोडीपमुहसयसहस्सा पन्नत्ता? गोयमा ! सत्तजाइ कुलकोडी जोणीपमुहसयसहस्सा भवंतीति समक्खाया ॥सू०२६॥
छाया-एतेषां खलु भदन्त ! जीवानां कतिलेश्या प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! षड् लेश्या: प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कृष्णलेश्या यावच्छुक्ललेश्याः । ते खलु भदन्त ! जीवाः किं सम्यगूदृष्टयो मिथ्या दृष्टयः सम्यगू मिथ्यादृष्टयः ? गौतम ! सम्यग्दृष्टयोऽपि मिथ्यादृष्टयोऽपि सम्यगभिथ्यादृष्टयोऽपि । ते खलु भदन्त ! जीवाः किं ज्ञानिनोऽज्ञानिना ? ज्ञानिनोऽपि अज्ञानिनोऽपि त्रीणि ज्ञानानि-त्रीणि अज्ञानानि भजनया। ते खलु भदन्त ! जीवाः किं मनोयोगिनो वचोयोगिनः काययोगिनो वा ? गौतम ! त्रिविधा अपि । ते खलु भदन्त ! जीवाः किं साकारोपयुक्ताः, अनाकारोपयुक्ताः ? गौतम ! साकारोपयुक्ता अपि अनाकारोपयुक्ताः, अपि । ते खलु भदन्त ! जीवाः कुत उत्पद्यन्ते कि नैरयिकेभ्य उत्पद्यन्ते तिर्यग्योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते ? पृच्छा गौतम ! असंख्येयवर्षायुष्काकर्मभूमिकान्तरद्वीपकवर्जेभ्य उत्पद्यन्ते । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता ? गौतम । जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण पल्योपमस्यासंख्येयभागम् । तेषां खलु भदन्त ! जीवानां कइ समुद्घाताः प्रज्ञप्ता ? गौतम ! पञ्च समुद्घाताः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-वेदनासमुद्घातो यावत्तेजः समुद्घातः। ते खलु भदन्त ! जीवाः मारणान्तिकसमुद्घातेन किं समवहता नियन्ते असमवहता म्रियन्ते ? गौतम ! समहता अपि नियन्ते असम
जी० ५१
જીવાભિગમસૂત્ર