________________
१०५
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ सू.९ जीवोत्पत्तिविषयनिरूपणम्
उपसंहरनाह-'से तेणटेणं' इत्यादि, 'सेतेगटेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ' तत्तेनार्थेन-तेन कारणेन गौतम ! एव मुच्यते-'त चेव जाव सिय सासया सिय असासया' यत् स्यात्-कदाचित् रत्नप्रभा शाश्वतीस्या दशाश्वती इति । एवं जाव अहे सत्तमा एवं रत्नपभायां यथा शाश्वतत्वमशाश्वतत्वमुभयमपि द्रव्य. पर्यायभेदेन कथितं तथैव शर्कराप्रभात आरभ्याधःसप्तमी पृथिवी पर्यन्तं शाश्वतत्वमशाश्वतत्वमुभयमपि व्यवस्थापनीयम् आलापप्रकारश्च सर्वत्र स्वयमेवोहनीय इति ॥
'द्रव्यं पर्यायवियुतं पर्यायाः द्रव्यवर्जिता।
क कदा केन किं रूपा:-दृष्टा मानेन केन वा ॥१॥ अर्थात्-पर्याय रहित द्रव्य और द्रव्य रहित पर्याय क्या कहीं कभी-किसी ने किसी प्रमाण से देखे हैं क्या?॥ उपसंहार करते हैं'से तेणद्वेण गोयमा! एवं वुच्चइ' इस कारण हे गौतम! मैंने ऐसा कहा है कि 'तं चेव जाव सिय असासया' रत्नप्रभा पृथिवी कथंचित् शाश्वत है और एक कथंचित् अशाश्वत है 'एवं जाव अहे सत्तमा' जिस प्रकार से नय विविक्षा को लेकर रत्नप्रभा पृथिवी को शाश्वत
और अशाश्वत कहा गया है इसी प्रकार से शर्कराप्रभा से लेकर सातवीं पृथिवी तक की पृथिवियों को भी शाश्वत और अशाश्वत नय विविक्षा के अनुसार कह लेना चाहिये इस संबंध में आलाप प्रकार स्वयं ही उद्भावित कर लेना चाहिये
'द्रव्य पर्यायवियुत, पर्यायाः द्रव्यवजिताः
क्व कदा केन किं रूपा, द्रष्टा मानेन केन वा ॥ १ ॥ અર્થાત પર્યાય રહિત દ્રવ્ય અને દ્રવ્ય રહિત પર્યાય ક્યાંઈ પણ કેઈએ ક્યારેય પણ કઈ પણ પ્રમાણથી દેખ્યા છે? | ૧
हवे माथन। ७५ ७.२ ४२di सूत्र४२ ४ छ है 'से तेणटेणं गोयमा एवं वुच्चई' मा ४।२६ थी 3 गौतम !
छु त चेव जाव सिय असासया' २त्नप्रभा पृथ्वी थायित् शाश्वत छ भने ४५थित अ॥श्वत छे. 'एवं जाव अहे सत्तमा' । २ प्रभारीना नयनी विपक्ष ने वीर शन રત્નપ્રભા પૃથ્વીને શાશ્વત અશાશ્વત કહેવામાં આવેલ છે, એ જ પ્રમાણે શર્કરા પ્રભા પૃથ્વીથી લઈને સાતમી પૃથ્વી પર્વતની સઘળી પશ્વીયોને પણ શાશ્વત અને અશાશ્વત નિયવિવફા પ્રમાણે કહેવી જોઈએ. આ સંબંધમાં તેના આલાપને પ્રકાર સ્વયં બનાવીને સમજી લેવું જોઈએ.
जी० १४
જીવાભિગમસૂત્ર