________________
जीवाभिगमसूत्रे जीवस्यापि सकलकालकलाकलापावलम्बि सकलपदार्थसार्थपरिच्छेद करणैकपारमार्थिकस्वरूपस्यापि कर्मावरणमलपटलतिरोहितस्य यावत्पर्यन्तं न सकलकर्मात्मकमलविनाशस्तावत्पर्यन्तं यथा यथा देशतः कर्ममलापगमो भवति तथा तथा तस्य जीवस्य पदार्थविज्ञप्ति रुद्भवति, सा च कदाचित् कथञ्चिद् अनेकप्रकारा भवति । तदुक्तम्- 'मलविद्धमणे व्यक्ति यथाऽनेकपकारतः ।
कर्मविद्धात्मविज्ञप्ति स्तथाऽनेकप्रकारतः ॥१॥ साचानेकप्रकारता मतिश्रुतादि भेदरूपाऽवसेया, ततश्च यथा मरकतादिमणेः सकल मला पगमे सकलास्पष्टदेशव्यक्तिव्यवच्छेदेन परिस्फुटरूपा एकाभिव्यक्तिः समुपजायते, एवमेव जीवस्यापि
है वह एक ही प्रकार की है इसी प्रकार जीव का भी संसार भर के समस्त पदार्थो को हस्तामलकवत् युगपत् जानने का स्वभाव है यही उसकी परमार्थिक शुद्धता है परन्तु शुद्धता रूप स्वभाव कर्मावरण रूप मल से तिरोहित हो रहा है-मलिन हो रहा है-सो जब तक सकल कर्मरूप मलका विनाश नही हो जाता है तब तक यह समस्त पदार्थो का युगपत् हस्तामलकवत् ज्ञान नहीं बन पाता है अतः जिस किसी निमित्तादि के वश से जैसे २ उस कर्म रूप आवरण का मलका-अंशतः २ विगम होता रहता है वैसा २, इस जीव को अंशतः अंशतः पदार्थ प्रकाशक विज्ञप्ति उत्पन्न होती रहती है यह विज्ञप्ति एक प्रकार की नहीं होती है अनेक प्रकार की होती है कभी यह विज्ञप्ति उसको मतिज्ञान रूप कहलाती है कभी श्रुतज्ञानादिरूप कहलाती है जैसे -कहा है-"मलविद्धमणे य॑क्ति" इत्यादि ।
अतः यह मानना चाहिये कि-जिस प्रकार से मलोपेत मणिकी अंशतः मलापगम में अंशतः अभिव्यक्ति होती है और पूर्णरूप से मलापगम में पूर्ण अभिव्यक्ति होती है उसी प्रकार
સ્વાભાવિક જે નિર્મલતા છે, તે એક જ પ્રકારની છે એજ પ્રમાણે સંસાર ભરના સઘળા, પદાર્થો ને હસ્તામલકવતું એકી સાથે જાણી લેવાનો જીવન પણ સ્વભાવ છે. એજ તેની પાર. માર્થિક શુદ્ધતા છે પરંતુ શુદ્ધતારૂપ સ્વભાવ કર્માવરણ રૂપ મળથી ઢંકાઈ જાય છે. અર્થાત મલીન થઈ જાય છે. તે જ્યાં સુધી સકલકર્મારૂપ મલને વિનાશ થતો નથી, ત્યાં સુધી આ સઘળા પદાર્થોને એકી સાથે હસ્તામલવત જાણી શકાતા નથી. તેથી કોઈપણ નિમિત્ત વશાત જેમ જેમ એ કર્મરૂપ આવરણને-મલને અંશતઃ નાશ થતું જાય છે. તેમ તેમ આ
જીવને અંશતઃ અંશતઃ પદાર્થને પ્રકાશ કરનાર વિજ્ઞપ્તિ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થતી રહે છે. આ વિજ્ઞપ્તિ એક પ્રકારની હોતી નથી, પણ અનેક પ્રકારની હોય છે. કેઈ વખત આ વિજ્ઞપ્તિ तेना भतिज्ञान३३ हवाय छे. वा२ श्रुतज्ञानाहि३५ उपाय छे. रेभ युंछ है..-"मलविद्धमणेर्व्यक्ति" त्यातिथी से मानने से 3-4 मतावा भलिन। म शत: मत દૂરથવાથી અંશતઃ સ્પષ્ટતા થાય છે, અને સંપૂર્ણ પણાથી મેલ દૂર થવાથી સંપૂર્ણ શુદ્ધતા
જીવાભિગમસૂત્ર
