________________
सुबोधिनी टीका. सू. ७ देवकृतं समवसरणभूमिसंमार्जनादिकम्
७५
1
क्रीडागृहादियुक्तं कृत्रिमवनं वा अत्वरितं - त्वरावर्जितं यथा स्यात्तथा सम्प्रमार्जयेदिति परेण सम्बन्धः, एवम् - अचपलं - चापल्यवर्जितं यथास्यात्तथा असम्भ्रान्तं - सम्भ्रमवर्जितं यथा स्यात् तथा त्वरादिभिः सम्यक् संम्प्रमार्जनाया असंभवादत्वरिताद्यपादानम् निरन्तरम् अन्तरालस्थलमार्जनापूर्वकं यथा स्यातथा सुनिपुर्ण सम्यक सकलकचवरापसारणपुरस्परं यथास्यात्तथा सर्वतः सर्वासु दिक्षु समन्तात् सर्वासु विदिक्षु सम्प्रमार्जयेत् एवमेव - अनेनैव प्रकारेण तेऽपि - पूर्वोक्ता अपि सूर्याभस्य देवस्य आभियोगिका देवाः संवर्तवातान् विकुर्वन्ति, वनको, त्वरारहित चपलतारहित, एवं संभ्रमरहित होकर अच्छी तरह से साफ करता है । इसी प्रकारसे सूर्याभदेव के उन आभियोगिक देवोंने संवर्तक वायुओं की विकुर्वणा करके श्रमण भगवान् महावीरके पासकी एक योजन परिमित वर्तुलाकर भूमिको अच्छी तरहसे प्रमार्जित कर दिया. पहिले जो अत्वरित आदि क्रियाविशेषण कहे गये हैं उनसे सूत्रकार यह प्रदर्शित करना चाहते हैं कि त्वरादियुक्त होकर किया गया प्रमार्जनादि कार्य ठीक २ रूपमें नहीं हो सकता है. निरन्तर एवं सुनिपुण पदोंसे यहां ऐसा समझाया गया है। कि राजाङ्गण आदिके जो अन्तरालके स्थल हैं उनमें जितना कूडा करकट वगैरह पडा हों उस सबकी सफाई करने पर ही उन राजाङ्गण आदिकी अच्छी सफाइ कही जाती है, “ सर्वतः समन्तात् पद यहां यह प्रकट करते हैं कि उनकी सफाई चारों दिशाओं में और चारों विदिशाओं में अच्छी तरहसे ढंगपूर्वककी गई होनी चाहिये. तो पूर्वोक्त विशेषणोंवाला वह भृत्यવગેરેથી સંપન્ન કૃત્રિમ વનને, ત્વરા રહિત ચપલતા રહિત સભ્રમ રહિત થઇને સારી રીતે સ્વચ્છ બનાવે છે. તેમજ સૂર્યાભદેવના તે આભિચાગિક દેવાએ સવતક વાયુઓની વિકુવા કરીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીરની પાસેની એક યાજન જેટલી વસ્તુલાકાર ભૂમિને સારી રીતે પ્રમાર્જિત કરી દીધી સાફ કરી દીધી જે અતિ વગેરે ક્રિયાવિશેષણેા લગાડવવામાં આવ્યાં છે. તેમનાથી સૂત્રકાર એ વાત સ્પષ્ટ કરવા માગે છે કે ત્વરા વગેરેથી યુક્ત થઇને કરવામાં આવેલું વાસીદુંવાળવા જેવુ' કામ સારી રીતે થઇ શકતું નથી. નિર ́તર અને સુનિપુણ પદોથી અહીં એ વાત સમજાવવામાં આવી છે કે રાજાણ વગેરેના જે અતરાલના સ્થળે! છે તેમાં જેટલેા કચરા વગેરે છે તેની સફાઇ કરવાથી જ રાજાડું વગેरैनी सारी रीते स्वच्छता अर्ध शडे तेम छे. “ सर्वतः समन्तात् " आ पढ सड એ વાત બતાવે છે કે તેમની સાકસકી ચેામેર-ચારે દિશાઓમાં અને ચારે
"
શ્રી રાજપ્રશ્નીય સૂત્ર : ૦૧
t
