________________
सुबोधिनी टीका. सू. ८५ सूर्याभस्य इन्द्राभिषेकवर्णनम्
५६९
टीका- 'तणं' इत्यादि । व्याख्या निगदसिद्धा । नवरम् - जलावगाहंजलप्रवेशं जलमजनं जलेन शरीरशोधनं च करोति जलावगाहन जलमज्जनं च कृत्वा जलक्रीडां करोति, जलक्रीडां कृत्वा जलाभिषेकं जलेन स्नपनं करोति, जलाभिषेकं कृत्वा आचान्तः = नवसंख्यकानामपि शरीरद्वाराणाम् अतिस्वच्छजलेन प्रक्षालनात् कृताचमनः, चोक्षः = अत्यल्पस्यापि मल स्य अपनयनात् पवित्र:, अतएव परमशुचिभूतः = अतिशुद्धतां प्राप्तः सन् प्रदात् प्रत्यवतरति = निस्सरति ।। सू. ८४ ॥
मूलम् - तए णं सूरियाभस्स देवस्स सामाणियपरिसोववन्नगा देवा अभिओगए देवे सहावेंति, सद्दावित्ता एवं वयासीविपामेव भो देवाप्पिया ! सूरियाभस्स महत्थं महग्धं महरिहं विउलं इंदाभिसेयं उवट्टवेह । तए णं ते आभिओगिया देवा सामाणियपरिसोववन्नेहिं देवेहिं एवं वृत्ता समाणा हट्ठ जाव
जहां कि अपना सिंहासन था वहां जाकर वह पूर्वदिशा की और मुंह करके उस सिंहासन पर बैठ गया ।
इसकी व्याख्या स्पष्ट हैं. जलावगाह का अर्थ है जल में प्रवेश करना और जलमज्जन शब्द का अर्थ है जलसे शरीरका शोधन करना - यह सब करके फिर उसने जलक्रीडा की जल से क्रीडा करके जलाभिषेक - जल से स्नपन किया. जलाभिषेक करके फिर वह आचान्त हुआ नौ द्वारों के प्रक्षालन से वह चोक्ष-चोखा शारीरिक शुद्धि से युक्त हुआ इस तरह से पवित्र बना हुआ वह शारीरिक अतिशुद्धता को प्राप्त कर उस हद से बाहर निकला ।.८४ ।
छाया - ततः खलु सूर्याभस्य देवस्य सामानिकपरिषदुपपन्नका देवा आभियोगिकान् देवान् शब्दयन्ति शब्दयित्वा एवमवादिषुः - क्षिप्रमेव भी च्छित्ता सीहासणवरगए पुरत्थाभिमुहे संनिसणे ) प्रतिष्ट थर्धने पछी ते न्यां પેાતાનું સિંહાસન હતું ત્યાં ગયા. ત્યાં જઈને પૂર્દશા તરફ માં કરીને તે સિંહાસન ઉપર બેસી ગયા.
આ સૂત્રની વ્યાખ્યા સ્પષ્ટ જ છે. જલાવગાહન શબ્દના અથ થાય છે. જળમાં પ્રવિષ્ટ યવું. અને જલમજ્જનના અર્થ થાય છે જળથી શરીરનું શેાધન કરવું. આ બધું પતાવીને તેણે જળક્રીડા કરી જળક્રીડા કરીને જલાભિષેક કર્યો.-જળસ્ત્રપન કર્યું ” જલાભિષેક કરીને તે આચાન્ત થયેા નવદ્વારાનાં-પ્રક્ષાલનથી તેણે ચાક્ષચાખી–શારીરિક શુદ્ધિ મેળવી એટલે કે આ પ્રમાણે પવિત્ર થઈને શારીરિક વિશુદ્ધતા મેળવીને તે હદ (ધરા) માંથી બહાર નીકળ્યા. ॥ સૂ૦ ૮૪૫
શ્રી રાજપ્રશ્નીય સૂત્ર : ૦૧
