________________
३१०
राजप्रश्नीयसूत्रे
'तएण ते बहवे देवकुमारा' इत्यादि ।
टीका - दिव्यनाट्योपदर्शनानन्तरं खलु ते - पूर्वीक्ताः देवकुमाराः, च- पुनः देवकुमार्यश्च चतुर्विधं चतुःप्रकारं वादित्रं-वायं वादयन्ति तद्यथा ततं मृदङ्गपटहादि १. विततं - वीणादि २, घनं - कंसिकादि ३ शुषिरम् - शङ्खध्वन्यादि ४ ।
ततः - वादित्रवादनानन्तरं खलु, ते बहवो देवकुमाराः च - पुनः देवकुमारिकाश्च चतुर्विध गेयं गीतं गायन्ति तद्यथा - उत्क्षिप्तं प्रथमत आरब्धम् १, पादान्तं - पादशो वृद्धिं गतम्, वृद्धयादि - भागचतुष्टयात्मक पादबद्धम् २, मन्दकंह्रस्वं मन्दं मन्दमन्दं – मध्ये गानं मूर्च्छनादिगुणालङ्कृतं सत् शनैः शनैः
अभिनयकी विधिको प्रदर्शित किया ( तं जहा ) वह चार प्रकारका अभिनय इस प्रकार है - (दितियं, पाडियंतियं, सामंतोवणिवाइयं अंतोमज्झावसाणियं ) दान्तिक, प्रात्यन्तिक, सामन्तोपनिपातिक और अन्तर्मध्यावसानिक |
टीकार्थ- दिव्य नाटकका प्रदर्शन जब वे देवकुमार और देवकुमारिकाएँ कर चुकी - तब उसके बाद उन्होंने चार प्रकारके - तत - मृदङ्गपटहादिक विततवीणादिक. घन, कांस्य आदिक और शुषिर - शंख वंशी आदिक इन बाजोंको बजाया । इन चार प्रकारोंके बाजों के बजानेके बाद फिर उन सब देवकुमारोंने एवं देवकुमारिकाओंने चार प्रकारका गाना गाया- जो इस प्रकार से हैं - उत्क्षिप्त १, प्रथमतः आरंभ किया गया. पादान्त - फिर भागचतुष्टयात्मक पाद से उसे बद्ध किया, मन्दक - धीरे २ मन्द २ रूपसे वीचमें मूर्च्छनदि
अहर्शन यु. ( तं जहा ) ते अभिनय प्रकाश आ प्रमाणे छे. ( दिट्ठतियं, पाढियंतियं, सामंतोवणिवाइयं अंतोमज्झावसाणियं ) द्वाष्टन्तिः प्रात्यति सामन्तीપનિપાતિક અને અન્તમ ધ્યાવસાનિક
ટીકા –જ્યારે દેવકુમારેા તેમજ તે દેવકુમારિકાએ દ્વિવ્ય નાટકવિધિનુ प्रदर्शन पूरुं यु ं, त्यार पछी तेभाणे यार भतना-तत-भृहौंग, पट वगेरे, वित - वीणा वगेरे, धन-शंस्य वगेरे ने शुषिर-शम वांसजी वगेरेवालयाने वगाड्यां. આ ચાર જાતના વાજિત્રાં વગાડવાં ખાદ તે સર્વે દેવકુમારા તેમજ દેવકુમારકાએએ ચાર રીતે ગીત ગાયુ' તે આ પ્રમાણે છે—ઉક્ષિસ ૧, પહેલાં આર ભાયેલું પાદાંત ર, ત્યાર પછી ભાગચતુષ્ટયાત્મક પાદથી ખદ્ધ કરાયેલાં. મંદુક ૩, ધીમે ધીમે મંદ મંદ રૂપથી વચ્ચે સૂઈના વગેરે ગુણથી અલંકૃત કરાયેલું અને ત્યાર પછી તેને
શ્રી રાજપ્રશ્નીય સૂત્ર : ૦૧
