________________
१६२
राजप्रश्नीयसूत्रे विशेषः, तस्याः पुटानाम् तथा-केतकीपुटानां वा-केतकी-पुष्पविशेषः, तस्याः पुटानाम् . तथा-पाटलीपुटानां वा पाटली-'गुलाब' इति प्रसिद्धः पुष्पविशेषः, तस्याःपुटानाम् , तथा-नवमल्लिकापुटानां वा-नवमल्लिका-पुष्पविशेषः, तस्याः पुटानाम् , तथा-अगुरुपुटानां वा-कालागुरु, तस्य पुटानाम् तथा-लवङ्गपुटानां वा-लवङ्ग-प्रसिद्ध. तस्य पुटानाम् , तथा-कपूरपुटानां वा कपूरं-प्रसिद्धं, तस्य पुटानाम् तथा-वासपुटानां वा-वास:-सुगन्धिद्रव्यविशेषः, तस्य पुटानाम् , अनुवाते वा-आघ्रायकपुरुषाणामनुकूले वाते प्रचलिते सति, पूर्वोक्तानां कोष्टपुटादीनां उद्भिद्यमानानां वा-उद्घाट्यमानानाम् , कुट्यमानानां वा-उद्खलेऽवहन्यमनानां भज्यमानानां वा-खण्डयमानानां, एतद्विशेषणद्वयं कोष्टपुटादीनां द्रव्याणाम् तेषामेव कुट्टनश्लक्ष्णखण्डीकरणसम्भवात् , न तु यूथिकादिनाम् , उत्कीर्यमाणानां ऊर्ध्वाधाक्रियमाणानां कोष्ठादिपुटानां कोष्ठादिद्रव्याणां वा विकीर्यमाणानां वा-इतस्ततो विप्रकीयमाणानां वा परिभुज्यमानानां वा-परिभोगायोपभुज्यविशेष का नाम स्नानमल्लिका है, केवडे के पुष्प का नाम केतकी है. गुलाब के फूल का नाम पाटली है. नवमल्लिका भी एल प्रकार के पुष्प विशेष का नाम हैं. कालागुरु का नाम अगुरु है. लौंग का नाम लवङ्ग है. कपर नाम कपूर का है. वास भी एक प्रकार का सुगंधिद्रव्यविशेष होता है, इन सब के पुटों से तात्पर्य है तरके ऊपर उन्हें रखना. अर्थात् समुदायरूप में इनका जमाव करना. इससे इन सबकी गंध में उत्कटता आजाती है. यही बात आगे के पदों द्वारा आचार्यने शिष्य को समझाई है. वे कहते हैं कि जब ये कोष्टपुटादिक सुगंध द्रव्य विदारित किये जाते हैं ओखली में कूटे जाते हैं, छोटे २ उनके टुकड़े किये जाते हैं, ऊँचे नीचे किये जाते हैं-अर्थात्-वखेरे जाते हैं, इधर उधर फैलाये जाते हैं, परिभोग के काम में लिये जाते हैं, अपने पास के पुरुष आदिकों નામ કેતકી છે ગુલાબના પુષ્પ વિશેષનું નામ પાટલીપુ૫ છે. નવમલ્લિકા પણ એક જાતના પુષ્પ વિશેષનું નામ છે. કલાગુરુ નામ અગુરૂનું છે. લીંગ નામ લવિંગ છે. કપૂરનું નામ કપૂર છે. વાસ પણ એક જાતનું સુગંધિત દ્રવ્ય વિશેષ હોય છે. આ બધાના પુટથી અહીં આ અર્થ સમજવાને છે કે ઢગલાના રૂપમાં આ સર્વેની જમાવટ કરવી. એથી આ બધાની સુવાસમાં ઉત્કટતા આવી જાય છે. એજ વાત નિમ્ન પદો વડે આચાર્ય શિષ્યને કહે છે કે જ્યારે આ બધા કષ્ટપુટ વગેરે સુગધ દ્રવ્ય વિટારિત કરવામાં આવે છે–ખાંડણિયામાં ખાંડવામાં આવે છે. નાનાનાના તેના કકડા કરવામાં આવે છે નીચે ઉપર કરવામાં આવે છે એટલે કે વિખેરવામાં આવે
શ્રી રાજપ્રક્ષીય સૂત્રઃ ૦૧
