________________
६८६
औपपातिकसूत्रे बुज्झइ मुच्चइ परिणिव्वाइ सव्वदुक्खाणं अंतं करेइ ? णो इणढे समहे! से णं तओ पडिणियत्तइ, पडिणियत्तित्ता इहमागच्छइ, तओ पच्छा मणजोगंपि जुंजइ, वयजोगंपि जुंजइ, कायजोगंपि जुजइ ॥ सू० ८६ ॥
तथा समुद्घातगतः-हे भदन्त ! स खलु तथा समुद्घातगतः कृतसमुद्धातः केवली 'सिज्झइ बुज्झइ मुच्चइ परिणिव्वाइ सव्वदुक्खाणमंतं करेइ ?' सिध्यति, बुध्यते, मुच्यते, परिनिर्वाति, सर्वदुःखानामन्तं करोति किम् ?, भगवानाह- णो इणद्वे समटे' नाऽयमर्थः समर्थः ! 'से णं' स खल 'तओ' ततः समुद्घातात् 'पडिणियत्तइ' प्रतिनिवर्तते, 'पडिणियत्तित्ता' प्रतिनिवर्त्य इहमागच्छइ' इहाऽऽगच्छति शरीरस्थो भवति । 'तओ पच्छा' ततः पश्चात्, 'मणजोगंपि जुजई' मनोयोगमपि युङ्क्ते, 'वयजोगंपि जुंजइ' वाग्योगमपि युक्ते 'कायजोगं पि जुंजई' काययोगमपि युङ्क्ते ॥ सू० ८६ ॥
'से णं भंते !' इत्यादि।
(भंते !) हे भदंत ! (से णं तहा समुग्धायगए) समुद्घात अवस्था में केवली भगवान् (सिज्झइ बुज्झइ मुच्चइ परिणिव्याइ) सिद्ध, बुद्ध, मुक्त एवं परिनिर्वाण हो (सव्वदुक्खाणं अंतं करेइ) क्या समस्त दुःखों का अंत करते हैं ? प्रभु ने उत्तर दिया कि (गोयमा !) हे गौतम ! (णो इणद्वे समठू) यह अर्थ समर्थित नहीं है। (से णं तओ पडिणियत्तइ, पडिणियत्तित्ता इहमागच्छइ, आगच्छित्ता तओ पच्छा मणजोगं पि झुंजइ, वयजोगं पि जुजइ, कायजोगं पि जुंजइ) किन्तु जब वे समुद्धात कर चुकते हैं
से णं भंते ! 'त्याहि.
(भंते ! ) 8 लत ! (से णं समुग्घायगए) समुधात अवस्थामा पक्षी सरावान् (सिज्झइ, बुज्झइ, मुच्चइ, परिणिव्वाइ) सिद्ध, मुद्ध, मुन्त तेभ परिनिर्वाण थने ( सव्वदुक्खाणं अंतं करेइ) शु समस्त माने। मत ४२ छ ? प्रभुये उत्त२ माथ्यो है ( गोयमा ! ) 3 गौतम ! (णो इणद्वे समढे ) PAL अर्थ समर्थित नथी. (से णं तओ पडिणियत्तइ, पडिणियत्तित्ता इहमागच्छइ, आगच्छित्ता तओ पच्छा मणजोगं पि जुंजइ, वयजोगंपि जुजइ, कायजोगं पि जुंजइ ) परंतु न्यारे समुधात ४२॥ यु छ अर्थात् ते ક્રિયાથી નિવૃત્ત થઈ જાય છે અને પૂર્વ પ્રમાણે શરીરમાં સ્થિત થઈ જાય છે ત્યારે