SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 559
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४९८ औपपातिकसूत्र महावीरस्स अदूरसामंते उड्ढजाणू अहोसिरे झाणकोहोवगए संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ ॥ सू. १॥ अनेकयोजनप्रमाणक्षेत्राऽन्तर्वर्तिवस्तुदहनसमर्थत्वाद् विशाला तेजोलेश्याः-विशिष्टतपःसम्भूतलब्धिविशेषोद्भवा तेजोज्वाला यस्य स तथाभूतः सन् 'समणम्स भगवओ महावीरस्स अदूरसामंते ' श्रमणस्य भगवतो महावीरस्याऽदूरसमीपे-अदूरसमीपे–नातिदूरे नातिसमीपे उचितदेशे, 'उडढजाणू' उर्ध्वजानुः-ऊर्चे जानुनी यस्य स ऊर्ध्वजानु:उत्कुटुकाऽऽसनवान् , 'अहोसिरे' अधःशिराः अधोमुखो, नावं न तिर्यग् वा क्षिप्तदृष्टिः, 'झाण-कोट्ठो-वगए' ध्यान-कोष्ठो-पगतः-ध्यानं कोष्ट इव ध्यानकोष्ठस्तमुपगतः, यथा कोष्ठगतं धान्यं विकीर्णं न भवति तथैव ध्यानगता इन्द्रियान्तःकरणवृत्तयो बहिर्न यान्तीति आराधना से इन्हें तेजोलेश्या प्राप्त हो चुकी थी, जिसकी इतनी सामर्थ्य होती है कि अनेकयोजनप्रमाण क्षेत्र के भीतर रही हुई वस्तुओं को वह क्षणमात्र में दग्ध कर डालती है, परन्तु ऐसी विपुल तेजोलेश्या को भी इन्होंने अपने शरीर के भीतर ही अन्तर्हित कर रखी थी, उसका उपयोग नहीं करते थे, और ये (समणस्स भगवओ महावीरस्स अदूरसामंते) श्रमण भगवान् महावीर के न अतिदूर और न अतिनिकट, किन्तु पास ही कुछ दूरी पर (उजाणू) घुटनों को ऊँचाकर (अहोसिरे) शिर को नीचे कर के (झाण-कोट्ठोवगए) ध्यानरूपी कोठे में विराजमान थे, अर्थात् ध्यान में बैठे थे। ध्यान को जो कोष्ठ की उपमा दी है उसका हेतु यह है कि जिस प्रकार कोठे में रहा हुआ धान्यादिक इतस्ततः (इधर-उधर) नहीं बिखरता है उसी प्रकार ध्यानगत इन्द्रिय एवं अन्तःकरण की वृत्तियां વિપુલતેજલેશ્ય એ આથી હતા કે તેમને જે કે વિશિષ્ટ તપસ્યાની આરાઘનાથી તેલેશ્યા પ્રાપ્ત થઈ ચૂકી હતી, જેનું એટલું સામર્થ્ય હોય છે કે અનેક એજનના પ્રમાણ ક્ષેત્રની અંદર રહેલી વસ્તુઓને તેઓ ક્ષણ માત્રમાં બાળીને ભસ્મ કરી નાખે છે, પરંતુ એવી વિપુલ તેજલેશ્યાને પણ તેઓએ પોતાના શરીરની અંદર જ અન્તહિત કરી રાખી હતી, તેને ઉપયોગ કરતા नहात. (समणस्स भगवओ महावीरस्स अदूरसामंते) तस। श्रभा मावान भडीવીરની બહુ દૂર નહિ તેમ બહુ પાસે નહિ પણ તેમની પાસે જ છેડે જ દૂર ५२ (उड्ढजाणू) धुणे। 6॥ ४शन (अहोसिरे) शिरने नभावाने (झाण-कोदोवगए) यान३पी मा विमान ता-मर्थात् ध्यानमा मे ता. प्याનને જે કોઠાની ઉપમા આપી છે તેને હેતુ એ છે કે જેમ કઠામાં ભરેલાં ધાન્ય આદિક આમતેમ વિખરાઈ જતાં નથી તેમ ધ્યાનમાં ચાટેલી ઇંદ્રિએ
SR No.006340
Book TitleAgam 12 Upang 01 Auppatik Sutra Sthanakvasi
Original Sutra AuthorN/A
AuthorGhasilal Maharaj
PublisherA B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year1959
Total Pages824
LanguageSanskrit, Hindi, Gujarati
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & agam_aupapatik
File Size24 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy