________________
१३४
ओपपातिकसूत्रे
,
आदिगरस्स तित्थगरस्स जाव संपाविउकामस्स मम धम्मायज्ञानादिरत्नाकरत्वात् मर्यादाधारकत्वात् सागरसमः । निरालम्बनत्वाद् गगनसमः । सुखदुःखयोरदशितविकारभावाद् वृक्षसमः । अनियतवृत्तित्वाद् भ्रमरसमः । संसारभयोद्विग्नत्वात् मृगसमः । सर्वंसहत्वाद् धरणिसमः । कामभोगोद्भवत्वेऽपि विषयविरक्ततया पङ्कजलोपरि वर्तमानकमलवन्निर्लेपत्वात् कमलसमः । लोकालोकयोर विशेषत्वेन प्रकाशकत्वाद्रविसमः । सर्वत्राप्रतिहतगतित्वात्पवनसमः । स एवंभूतो भगवानस्तीति भावः । भगवते - समग्रैश्वर्ययुक्ताय, महावीराय-महांश्चासौ वीरः - 'वीर विक्रान्तौ ' - अस्माद्धातोरिगुपधत्वात्कप्रत्यये वीरः कषायादिमहारिपुविजेता इत्यर्थः, तस्मै महावीराय = अस्यामवसर्पिण्यां चतुर्विंशतितमचरमतीर्थङ्कराय । ' आदिगरस्स ' आदिकाय, 'तित्थगरस्स' तीर्थकराय, 'जाव संपावकामस्स' यावत् सम्प्राप्तुकामाय - यावच्छब्दात्- 'संयंसंबुद्धस्स इत्यारभ्यरत्नों से भरे हुए होने के कारण, एवं मर्यादा के धारक होने के कारण प्रभु समुद्रतुल्य हैं । गगन की तरह निरालंब, वृक्षकी तरह सुख एवं दुःख में अदर्शितविकारभावयुक्त, भ्रमर की तरह अनियतवृत्तिसंपन्न, मृग की तरह इस संसाररूपी भय से अत्यंत त्रस्त, धरिणी की तरह क्षमा के भंडार वे प्रभु हैं I प्रभु कामभोग से उत्पन्न हैं तो भी विषयों से विरक्त होने के कारण पंक से उत्पन्न एवं जल से संबर्द्धित कमल की तरह बिलकुल वैषयिक भावों से निर्लिप्त हैं, इसलिये प्रभु कमल जैसे हैं । प्रभु लोक और अलोक के समानरूप से प्रकाशक हैं, इसलिये रवितुल्य हैं । प्रभु सर्वत्र अप्रतिहत-विहारी हैं, इसलिये वायु जैसे हैं । प्रभु समग्र ऐश्वर्यसम्पन्न हैं, इसलिये भगवान् हैं । प्रभु एक महावीर हैं; જેવા છે. તપ તેમજ તેજના ધારક હાવાથી પ્રભુ અગ્નિ જેવા પ્રતાપશાલી છે. ગાંભીય તેમજ જ્ઞાનાદિકરૂપ રત્નાથી ભરેલા હોવાના કારણે, તેમજ મર્યાદાના ધારક હાવાના કારણે પ્રભુ સમુદ્ર સમાન છે. આકાશની પેઠે નિરાલખ, વૃક્ષની પેઠે સુખ તેમજ દુઃખમાં ન દેખાય જેનેા વિકાર એવા, ભ્રમરની પેઠે અનિયતવૃત્તિસંપન્ન, મૃગની પેઠે આ સંસારરૂપી ભયથી અત્યંત ત્રાસી ગયેલા, ધરતીની પેઠે ક્ષમાના ભંડાર, તે પ્રભુ છે. પ્રભુ કામભાગથી ઉત્પન્ન થયેલા છે તે પણ વિષયેાથી વિરકત હોવાના કારણે કીચડથી પેદા થયેલ તેમજ જલથી વધેલા કમળની પેઠે બિલકુલ વિષયના ભાવાથી નિલેષ છે, તેથી પ્રભુ કમલ જેવા છે. પ્રભુ લેાક અને અલેાકના સમાનરૂપથી अाश छे तेथी रवि (सूर्य) समान हे प्रभु समग्र - मैश्वर्य संपन्न छे તેથી ભગવાન છે. પ્રભુ એક મહાન વીર છે; કેમકે તેમણે કષાય આફ્રિક
