________________
१०२
औपपातिक
विंद - परियढिए चउतीस - बुद्धा इसेस - पत्ते, पणतीस - सच्चवयणा
श्रमं कुर्वन्ति तपः- स्वाध्यायादिषु इति श्रमणाः -त एव श्रमणकाः, तेषां पतिःचतुर्विधसङ्घाधिपतिरिति भावः, ' समणग-विंद-परियढिए ' श्रमणक-वृन्दद-परिवर्द्धकःश्रमणकानां चतुर्विधानां, वृन्दं - सङ्घः - तस्य परिवर्द्धकः - वृद्धिकारी । अथवा ' परियहए ' पर्यटकः—अग्रेसरः, यद्वा पर्यायकः – तैः परिपूर्णः । ' चउत्तीस - बुद्धाइसेस - पत्ते ' चतुस्त्रिंशद् - बुद्धातिशेष - प्राप्तः - चतुस्त्रिंशत् चतुस्त्रिंशत्संख्यका ये बुद्धानां = तीर्थकराणाम् अतिशेषाः-अतिशयाः तान् प्राप्तः, तत्र - अवृद्धिस्वभावकं केशश्मश्रुरोमनखमिति प्रथमोऽतिशयः, अन्येऽध्यतिशयाः समवायाङ्गसूत्रेऽभिहितास्ततोऽवगन्तव्याः । ' पणतीस - सच्चवयणाइसेस - पत्ते ' पञ्चत्रिंशत्सत्यवचनाऽतिशेषप्राप्तः पञ्चत्रिंशत्सख्यका ये सत्यवचनस्य अतिशेषाः - अतिशयाः तान् प्राप्तः, अर्थात् पञ्चत्रिंशद्वाणीगुणयुक्त इति भावः । पञ्चत्रिंशद्वाणीगुणा आचाराङ्गसूत्रस्य मत्कृताऽऽचारचिन्तामणिटीकायां
प्रथमाध्य
स्वाध्याय आदि क्रियाओंमें कर्मनिर्जरा के लिये परिश्रम करनेवाले श्रमणोंके स्वामी थे । (समणग- विंद-परि-यडिए) चतुर्विध संघके वे प्रभु वर्द्धक थे । अथवा उसके अग्रेसर या उससे परिपूर्ण | ( चउत्तीस - बुद्धाइसेस - पत्ते) तीर्थकरों के चौतीस अतिशय से प्रभु विराजमान थे। इनमें नख, केश एवं श्मश्रु - दाढी - मूँछका नहीं बढना यह पहला अतिशय है, अवशिष्ट अतिशय समवायाङ्ग सूत्र से जान लेना चाहिये । (पणतीस - सच्चवयणा - इसेस - पत्ते) वाणीके पैंतीस गुणों से प्रभु युक्त थे । ३५ वाणीगुणरूप अतिशय आचारांग सूत्रके प्रथम अध्ययनकी आचारचिंतामणि टीका में कहे हैं, अतः वहां से जान लेना चाहिये । (आगासगएणं चकेणं) आकाशगत
ભગવાન તપ તેમજ સ્વાધ્યાય આદિ ક્રિયાએમાં કમનિર્જરાને માટે પરિશ્રમ કરવાવાળ શ્રમણેાના સ્વામી હતા. समणग--विंद--परियढिए ) यतुવિધ સઘના તે પ્રભુ વક હતા અથવા તેના અગ્રેસર કે તેનાથી પરિपूर्ण इता. ( चउत्तीसबुद्धा इसेसपत्ते ) तीर्थ रोना यात्रीस अतिशयोथी प्रभु બિરાજમાન હતા. તેમાં નખ કેશ તેમજ શ્મશ્ર-ઢાઢી--મૂંછનું ન વધવું એ પહેલા અતિશય છે, ખાકીના અતિશય સમવાંયાંગ સૂત્રથી જાણી લેવા
छो. (पणतीस - सच्च-. वयणाइसेस - पत्ते ) वालीना यांत्रीस गुणोथी प्रभु યુક્ત હતા. ૩૫ વાણી ગુણરૂપ અતિશય આચારાંગ સૂત્રના પ્રથમ અધ્યયનની આચાર--ચિંતામણિ ટીકામાં કહેલા છે, એટલે
ત્યાંથી તે જાણી લેવા
