________________
१८
विपाकश्रुते
"
,
"
च विवक्षितकार्यकारितयापि भवेदित्याह - 'इरूवे' इष्टरूपः - आकृतेर्मनोहारित्वात्, इष्टः = इष्टरूमो वा कारणवशादपि स्यादित्याह - 'कंते' कान्तः = अभिलषणीयःसर्वसहायकारित्वात्, सतु कारणवशादपि स्यादित्याह - 'कंतरू वे' कान्तरूपःकमनीयाकृतिकत्वात् एवंविधोऽपि स्वकर्मदोषात्परस्यामियो भवेदित्यत आह- 'पिए' प्रियः- सर्वोपकारपरायणत्वेन प्रेमोत्पादकत्वात्, सतु स्वार्थवशादपि स्यादित्याह - 'पियरू वे' मियरूपः - सर्वाङ्गसुन्दरत्वात् एतादृश उपरिष्टादपि भवेदित्याह' मणुन्ने' मनोज्ञः - हितकारित्वात् । एवं ' मणुन्नरूवे ' मनोज्ञरूपः दर्शकजनचित्ताकर्षकत्वात् एवंविध एकदापि स्यादित्यत आह- 'मणामे' मनोऽमः - मनसा अम्यते =गम्यते नित्यं संस्मरणेन यः स मनोऽमः = आर्त्तिहरणेन सर्वेषां मनस्यवस्थितत्वात् एवं 'मणुष्णरूवे' मनोऽमरूपः - सकलजनमनोऽनुकूलाकृतित्वात् । एतदेव त्रिशदयति- ' सोम्मे' सौम्यः - भद्रस्वभावत्वेन सकलजनाहादकत्वात्, दंसणे सुरूवे' हे भदंत ! यह आश्चर्य है कि सुबाहुकुमार (इट्ठे) समस्त जनों के मनोरथ की पूर्ति करने वाला होने से इष्ट है । 'इवे आकृति इसकी बडी ही मनोहर है इसीलिये इष्टरूप है । ' कंते ' सबका सहायक होने से कान्त-अभिलषणीय है । यह तो कारणवश भी हो सकता है अतः कहते हैं कि यह 'कंतरू वे' रूप से भी कान्त है, 'पिए, पियरूवे, मणुण्णे मणुण्णरूवे मणामे मणामरूवे, सोम्मे, सुभगे, पियदंसणे, सुरूवे' यह सबजनोंके उपकार करने में परायण होने से प्रिय, सर्वाङ्गसुन्दर होने से प्रियरूप, प्रत्येकजन इसे अपने अन्तः करण से सुन्दर मानते हैं, इसलिये मनोज्ञ, एवं दर्शकजनके चित्त का आकर्षक होने से मनोज्ञरूप है । जो व्यक्ति इसे एकबार भी देख लेता है, वह इसकी आकृति का सदा स्मरण किया करता है इसસુબાહુકુમાર ‘દે’સમસ્ત માણસોના મનેરથ પૂર્ણ કરનાર હાવાથી ષ્ટિ છે (વહાલા છે) 'इट्ठरूवे' तेभनी माट्टति महुन सुन्दर छे. मे अराशुथी भ्रष्ट ३५ छे. 'कंते' सर्वने सहाय હાવાથી કાન્ત છે (સ્વામી છે) ઇચ્છવા યેાગ્ય છે; તે તે કારણ વશ થઈ શકે છે. તેથી अहे छे } ते 'कंतरूपे' ३५मा पशु अन्त छे. 'पिए, पियरूवे, मण्णुण्णे मणुण्णरूवे मणा मणामरूवे सोम्मे, सुभगे, पियदंसणे सुरू वे' ते सौ भाणुसोने उपहार કરવામાં પરાયણુ હાવાથી પ્રિય, સર્વાંગ સુંદર હોવાથી પ્રિયરૂપ, પ્રત્યેક માણસે તેને પેાતાના અન્ત:કરણથી સુન્દર માને છે તેથી મનેાજ્ઞ, અને જોનારના ચિત્તનું આણુ થવાથી મનેાજ્ઞરૂપ છે, જે વ્યકિત તેને એક વાર પણ જીવે છે તે હમેશાં તેની આકૃતિનું
શ્રી વિપાક સૂત્ર
-
